Tužilaštvo: Milošević pokretač, Stanišić i Simatović primijenili zločinački plan

Bivši šef Službe državne bezbjednosti Srbije Stanišić i njegov pomoćnik Simatović optuženi su za zločine nad Hrvatima i Muslimanima tokom ratova u Hrvatskoj i u BiH. Optužnica ih tereti za progon na rasnoj, vjerskoj i političkoj osnovi, ubistvima, deportacijama i prisilnim premještanjem hrvatskih i muslimanskih civila.

Prema optužnici, Simatović i Stanišić su bili učesnici udruženog zločinačkog poduhvata, čiji je cilj bio trajno i nasilno uklanjanje Hrvata i Muslimana s velikih dijelova teritorija Hrvatske i BiH, koji bi zatim bili uključeni u ujedinjenu srpsku državu.

Tužilac Douglas Stringer kazao je da je zločinačko udruženje s proljeća 1991. “osmislio” i predvidio tadašnji predsjednik Srbije Slobodan Milošević, koji je za primjenu na terenu zadužio svoje ljude od povjerenja – Stanišića i Simatovića.

“Milošević je bio pokretačka snaga zločinačkog plana, a primjenu je povjerio Stanišiću i Simatoviću”, kazao je Stringer.

Optuženi su, po tužiocu, kao i Milošević i drugi saučesnici, bili od početka svjesni da se bez progona nesrpskog stanovništva činjenjem zločina ne može postići objedinjavanje i etnička homogenizacija teritorija koje su u Hrvatskoj i BiH označili kao srpske.

Miloševićevu ideju da, usljed raspada Jugoslavije, “svi Srbi žive na teritoriji koju kontrolišu Srbi”, Stanišić i Simatović su sprovodili uspostavljanjem srpskih autonomnih oblasti u Hrvatskoj i BiH, te formiranjem njihovih snaga.

Kao saučesnike u zločinačkom udruženju u Hrvatskoj, Stringer je naveo Milana Babića, “koji je to i priznao”, Milana Martića, Gorana Hadžića, Radoslava Stojčića Badžu, Vojislava Šešelja, Željka Ražnatovića Arkana, generale Veljka Kadijevića i Blagoja Adžića.

“Komunikacija i koordinacija među njima išla je preko Stanišića i Simatovića”, istakao je tužilac.

U skladu sa proklamovanim ciljem, Stanišić i Simatović su, kao moćni zvaničnici Službe državne bezbjednosti (SDB) Srbije “omogućili zločine” u Hrvatskoj i BiH time što su organizovali, logistički podržavali i “usmjeravali” srpske snage koje su zlodjela činile.

“Zločini su bili namjera Stanišića i Simatovića”, tvrdio je Stringer, istaknuvši da su pune četiri ratne godine stajali iza srpskih jedinica koje su na terenu nasilno – ubistvima, nasumičnim pritvaranjem, pljačkom, silovanjima, depotacijama – prognale desetine hiljada Hrvata i Muslimana.

Kao “jedinice SDB Srbije” koje su počinile brojne zločine, zastupnik optužbe izdvojio je “Frenkijevce” – koji su kasnije prerasli u “Crvene beretke”, odnosno Jedinicu za specijalne operacije – zatim Srpsku dobrovoljačku gardu pod komandom Željka Ražnatovića Arkana i “Škorpione”.

“Optuženi su odlučivali gdje će, kako i kada biti angažovane te jedinice, koje su operisale tajno, kako bi se prikrila Miloševićeva ruka”, rekao je tužilac.

Prema riječima tužioca, Stanišić je, preko Simatovića koji je na terenu sprovodio njegove instrukcije, u posebnim kampovima u Hrvatskoj i BiH formirao, obučio i naoružao jedinice lokalnih Srba, koje su zatim, pod njihovom kontrolom, učestvovale u operacijama etničkog čišćenja.

Sam Simatović, kako je kazao tužilac, potvrdio je to pred Miloševićem tokom proslave godišnjice Jedinice za specijalne operacije (JSO) 1997., a snimak govora bit će pušten tokom suđenja.

Etničko čišćenje, prema tužiocu, sprovodila je 1991-1992. Jugoslovenska narodna armija (JNA), pošto su Kadijević i Adžić saveznu vojsku “stavili u službu zločinačkog udruživanja” i “pretvorili u srpsku borbenu silu”.

Etničko čišćenje u BiH počelo je, po Haškom tužilaštvu, napadima jedinica pod kontrolom Državne bezbjednosti Srbije na Bijeljinu i Zvornik, u aprilu 1992., u kojima su desetine muslimanskih civila pobijene, a hiljade prognane.

“Crvene beretke”, “Tigrovi” i druge formacije su, po instrukcijama Stanišića i Simatovića, slične akcije sproveli na područjima ključnim za ostvarenje strateškog ratnog cilja bosanskih Srba – trajnog razdvajanja od Muslimana i Hrvata, uz fizičko povezivanje srpskih teritorija u BiH i Hrvatskoj sa Srbijom, naveli su tužioci u uvodnoj riječi.

Iz kampova za obuku na teritoriji Hrvatske, BiH i Srbije,  te jedinice su, po istom receptu, zauzimale opštine Bosanski Šamac, Sanski Most, Doboj i Brčko, izloživši lokalne Muslimane zločinima i nasilju zbog kojeg su morali da odu, kazao je tužilac.

Tužilaštvo će u srijedu okončati svoju uvodnu riječ.

Poslije prvog suđenja prvostepeno Vijeće Haškog tribunala oslobodilo je Stanišića i Simatovića krivice po svih pet tačaka optužnice.

Apelaciono vijeće je usvojilo 15. decembra 2015. ključne osnove žalbe koju je na tu presudu uložilo Tužilaštvo. Poništilo je oslobađajuću presudu i naložilo da proces bude ponovljen.