Taranjac i ostali: Opadanje moći kriznih štabova

Vještak Martin Frančešević je na unakrsna pitanja Tužilaštva kazao da je s formiranjem Vojske Republike Srpske (VRS) moć kriznih štabova počela da slabi.

“Taj odnos sa kriznim štabovima je prolazio kroz različite faze. U četvrtom mjesecu imali su veoma značajnu ulogu, čak da izdaju naređenja policiji i tada Teritorijalnoj odbrani. Međutim, formiranjem vojske, koje je otpočelo u petom mjesecu i uspostavilo VRS, ta moć počinje da slabi i gube svoj uticaj”, objasnio je Frančešević.

Tužilac Izet Odobašić pitao je vještaka da li je takva situacija bila i u Prijedoru, ukazujući da u aktu Kriznog štaba te opštine nije uvrštena tačka iz uputstva Vlade u kojoj se navodi da je komanda TO-a i policije isključivo u nadležnosti profesionalnog kadra. Frančešević se složio da ta tačka nije uvršena, ali je napomenuo da su dva dokumenta različita po obimu.

Tužilac je sugerisao da su krizni štabovi odlučivali konsenzusom i da su djelovali koordinisano, na šta je vještak rekao da je bila masa pitanja u vezi s kojima su oni mogli sarađivati.

“Govorim o upotrebi borbenih jedinica. To nisu imali”, kazao je Frančešević.

Objasnio je da su rejonski krizni štabovi bili zaduženi za uža područja i da su polagali račune opštinskim. Tužilac mu je predočio dokument rejonskog Kriznog štaba Ljubije iz juna 1992. kojim se zabranjuje vojsci i policiji da angažuje civile, te se propisuje kazna od 15 dana zatvora, a na kojem se na mjestu potpisa, kako je naveo, navodi ime optuženog Slobodana Taranjca.

“Sad baš da će predsjednik kriznog štaba kazniti komandanta bataljona na 15 dana, to mi ne izgleda realno”, rekao je Frančešević, napomenuvši da se naredba odnosi na postupanje prema civilima.

Branilac Dragan Međović prigovorio je da taj dokument nema ni potpisa ni pečata, da na njemu stoji napomena da nije realizovana naredba, kao i da potiče iz perioda prije formiranja Kriznog štaba u Ljubiji.

Tužilac je osporavao stručnost vojnog vještaka da tumači pravna pitanja i organizaciju vlasti, koja uključuje krizne štabove, a Frančešević je kazao da se njima bavio u odgovoru na pitanja o odnosima između štabova i vojnih struktura.

Nalaz i mišljenje sačinjen je na zahtjev Odbrana Slobodana Taranjca, koji je optužen u svojstvu predsjednika rejonskog Kriznog štaba u Ljubiji, Milodraga Glušca, nekadašnjeg zamjenika komandanta Šestog ljubijskog bataljona, te Ranka Babića, optuženog u svojstvu operativca.

Taranjcu, Glušcu i Babiću se sudi s Rankom Došenovićem, Zdravkom Panićem, Trivom i Milanom Vukićem, Slobodanom Kneževićem i Miloradom Obradovićem za učešće u nezakonitom zarobljavanju i zatvaranju 120 muškaraca – u Domu u Miskoj Glavi, a potom i na stadionu u Ljubiji – te njihovom mučenju i ubistvima počinjenim krajem jula 1992. godine.

Frančešević je kazao da ne isključuje mogućnost da je vod Vojne policije iz 43. brigade bio pretpočinjen Šestom ljubijskom bataljonu u određenom periodu, ali da on nije našao dokument o tome. Tužilac je naveo da to govori jedan od svjedoka, na šta je vještak rekao da je on tu izjavu koristio samo za strukturu Vojne policije.

Na pitanja o ulozi zamjenika komandanta bataljona, vještak je kazao da on nema komandna ovlaštenja, ali da je najbliži saradnik komandanta i da mu pomaže u nizu zadataka. Rekao je da je oficir operativac zadužen za operativno-nastavne poslove.

Tužilac je predočio određene dokumente, a Babićeva braniteljica Mersiha Delić je prigovorila da dokument koji se odnosi na ratni status optuženog nije tačan i da je vjerovatno došlo do greške prilikom kopiranja stranica. Odbrane su prokomentarisale da iz predočenih dokumenata proizilazi da je komandant Šestog bataljona imao dva zamjenika.

Odbrana će dodatna pitanja vještaku postavljati u nastavku suđenja 25. marta.