Politički vrh RS-a “nije zagovarao progon”

“Politički vrh Republike Srpske nije išao na iseljavanje nesrba”, kazao je Kuprešanin, koji je bio i predsjednik Autonomne regije Krajina. On je, međutim, dozvolio mogućnost da se iseljavanje događalo u opštinama, za koje je sugerisao da nisu bile pod kontrolom centralnih vlasti.

Za srpske krizne štabove u opštinama, Kuprešanin je izjavio da su formirani zbog napetosti uoči izbijanja rata, a ne zbog protjerivanja nesrpskog stanovništva. Ti štabovi, kao ni opštinska vođstva, po svjedoku, “nisu dobijali instrukcije od Karadžića”, jer ga “nisu cijenili”, kao ni SDS.

Karadžić, nekadašnji predsjednik RS-a i SDS-a optužen je za progon Bošnjaka i Hrvata širom BiH, koji je u sedam opština imao razmjere genocida. Njemu se sudi i za genocid počinjen u Srebrenici, terorisanje građana Sarajeva i uzimanje pripadnika UNPROFOR-a za taoce.

Odnose Karadžića i komandanta Vojske Republike Srpske (VRS) Ratka Mladića – kojem se također sudi u Haagu – svjedok je opisao kao “napete”, tvrdeći da je Mladić “stavljao sebe iznad” vrhovne komande i skupštine.

“Karadžić je imao državu, a nije imao vlast, a VRS je imala vlast, a nije imala državu”, kazao je Kuprešanin.

Izjavio je i da je u ljeto 1992. u Karadžićevo ime obišao logor Omarska i zatražio njegovo zatvaranje, a u vojnom logoru Manjača poboljšavanje uslova. Na pitanja tužioca, Kuprešanin je potvrdio da je u Bosanskoj krajini bilo masovnih zločina nad Bošnjacima, ali da za “njih dugo nije znao”. Sugerisao je i da “civili nisu činili zločine, nego vojske i paravojske”.

Kazao je i da “mnogi nisu htjeli da čuju za zločine” i da je “bilo mnogo situacija kad Vlada nije htjela da djeluje”. Za ubistvo 68 ljudi u selu Briševo kod Prijedora počinjeno u julu 1992. godine, Kuprešanin je rekao da se “tačno znalo ko je počinio zločin” i da su počinioci “za sat vremena” mogli biti uhapšeni, ali da “nisu procesuirani”.

Nakon što mu je tužilac Alan Tieger predočio govore u kojima je početkom rata u BiH izražavao zabrinutost zbog broja Bošnjaka koji “ugrožavaju životni prostor”, Kuprešanin je potvrdio da je “mislio da su oni oružana prijetnja”.

Na sugestiju Haškog tužilaštva da se zalagao za zauzimanje teritorija u kojima su Srbi bili manjina, svjedok je uzvratio: “Ja sam mislio da smo mi ostatak zaklanog naroda iz Drugog svjetskog rata i da se ne smije dozvoliti da se to ponovi. Mi smo doživjeli u tom ratu ono što su Jevreji u Nemačkoj. Da nije bilo SDS-a, ne bi bilo ni Srba”.

Kuprešanin je naglasio da i sada vjeruje da je “Bosna srpska” i da “ne može imati tri lidera”. “U Bosni žive Srbi pravoslavci, Srbi katolici i Srbi muhamedanci, tako da su Srbi svi. Sve je ostalo komunistička podvala. Ja sam uvijek govorio da su Muslimani Srbi”, rekao je Kuprešanin.

Upitan o predsjedniku kriznog štaba Autonomne Regije Krajina Radoslavu Brđaninu, Kuprešanin je izjavio da “Brđanin praktično nije ništa uradio na štetu drugih naroda, ali je znao verbalno da izleti”.

Negirajući raniju izjavu da je Brđanin najavljivao da će “u Banjaluci ostati 1.000 Muslimana”, svjedok je kazao da je čuo Brđanina kako određuje procenat muslimanskog stanovništva u gradu. Potvrdio je i da je čuo za Brđaninovu poruku Bošnjacima da “ne kisele kupus, jer ga neće jesti”. “Možda je neko imao problema zbog toga”, dozvolio je Kuprešanin.

Brđanina je Tribunal osudio na 33 godina zatvora zbog progona Bošnjaka i Hrvata iz Bosanske krajine. Iduće sedmice, Brđanin će svjedočiti u odbranu Karadžića.

Suđenje se nastavlja u petak, 15. novembra.