Ustavni sud: Zabranom kretanja maloljetnicima i starijim prekršena ljudska prava
“Naloženo je Vladi Federacije BiH i Federalnom štabu Civilne zaštite da, u roku od pet dana od dana prijema ove odluke, usklade Naredbu Federalnog štaba Civilne zaštite od 27. marta 2020. godine sa standardima Ustava Bosne i Hercegovine i Protokola broj 4 uz Evropsku konvenciju. Dalje je naloženo Vladi FBiH i Federalnom štabu Civilne zaštite da u narednom roku od tri dana obavijeste Ustavni sud o provođenju naloga iz ove odluke”, stoji u odluci Ustavnog suda, navodi se u saopćenju.
Prema odluci Suda, apelacije su odbijene u dijelu zahtjeva da se ukine Naredba Federalnog štaba Civilne zaštite od 27. marta 2020. godine, jer te mjere ne ispunjavaju zahtjev “proporcionalnosti” iz člana 2. Protokola broj 4 uz Evropsku konvenciju, zato što se iz osporenih naredbi ne vidi na čemu su zasnovane procjene Federalnog štaba Civilne zaštite da sporne grupe na koje se mjere odnose nose veći rizik da će se zaraziti ili prenijeti zarazu COVID-19.
“Nisu razmatrane mogućnosti uvođenja blažih mjera ako takav rizik opravdano postoji, nisu striktno vremenski ograničene, niti je utvrđena obaveza njihovog redovnog preispitivanja kako bi se osiguralo da traju samo onoliko koliko je to ‘neophodno’ u smislu člana 2. Protokola broj 4 uz Evropsku konvenciju, odnosno da se ublaže ili ukinu čim situacija to dozvoli”, navedeno je u odluci.
Za Balkansku istraživačku mrežu Bosne i Hercegovine (BIRN BiH) predsjednik Ustavnog suda BiH Zlatko Knežević ranije je u intervjuu rekao da može da prihvati “bilo kakve mjere ograničenja”, ali jedino ako su zasnovane na preporuci medicinske struke.
“U tom slučaju mogu da kažem da su logične i ako imaju vremenski rok ograničenja. Sve drugo je pretjerivanje. Ukoliko postoji medicinska indikacija koja zahtijeva izolaciju, zatvaranja određena, naselja, grupe kuća, pojedinca, i koji ima svoj rok trajanja, onda se može o tome razgovarati kao o nečemu što je bilo potrebno. Sve van toga je nešto što je pretjerivanje”, rekao je on.
Ključno je, kako je istakao Knežević, da građani znaju koliko dugo će se produžavati ograničavanje njihovog prava.
“Neki vremenski period mora biti naveden. Makar se produžavao. Makar se donosila odluka da se produžava. Građanin mora znati u kom periodu je njegovo pravo ograničeno”, kazao je on.
BIRN BiH je ranije pisao da je odluka o zabrani kretanja djeci i starijima pod upitnikom ustavnosti kada je Damir Arnaut zastupnik Naše stranke u Parlamentu BiH, naveo da su mjere u Federaciji jedinstvene u regionu i diskriminatorne iako Evropska konvencija o ljudskim pravima dozvoljava diskriminaciju pod uslovom da su ispunjena dva bitna kriterija.
“Prvi je da navedena mjera pređe u legitimni cilj, i mislim da ovdje nema spora da je legitiman cilj zaštita javnog zdravlja. Međutim, drugi kriterij je u ovoj situaciji puno više upitan jer drugi kriterij propisuje da je mjera proporcionalna, da cilj nije moguće postići nekom manje restriktivnom mjerom. Ovdje se radi o najrestriktivnijoj mogućoj mjeri, potpuna zabrana izlaska na osnovu godina i to je problematično sa više aspekata”, kazao je Arnaut.
Iz međunarodne organizacije Human Rights Watch (HRW) naveli su da se potpunim zabranama nametnutim određenim starosnim grupama krše prava i rizikuju loši ishodi na javno zdravlje.
Ustavni sud Kosova ranije je jednoglasno presudio da odluka Vlade kojom se ograničava sloboda kretanja građana tokom pandemije koronavirusa krši Ustav Kosova.
Kosovski Ustavni sud proglasio je neustavnom vladinu odluku od 23. marta kojom se uvode ograničenja kretanja i javnih okupljanja. Ta odluka je donesena kao dio mjera za sprečavanje širenja koronavirusa.
Sud je jednoglasno presudio da odluka krši Ustav Kosova, koji navodi da Vlada može ograničiti temeljna prava i slobode garantovane Ustavom samo ukoliko joj je to izričito dopušteno zakonom.
