Prlić i ostali: Petković tvrdi da nije kriv za zločine nad Bošnjacima

Iznoseći žalbu na prvostepenu presudu iz 2013. kojom je Petković osuđen na 20 godina zatvora, njegova advokatica Vesna Alaburić ustvrdila je da zločini nad Bošnjacima tokom muslimansko-hrvatskog sukoba u Bosni i Hercegovini nisu bili posljedica zločinačke namjere, već “rezultat događaja na terenu”.

Negirajući postojanje zločinačkog poduhvata za protjerivanje Bošnjaka, Alaburić je ustvrdila da premještanje civila manjeg obima, pa čak i deportacija, nije nužno etničko čišćenje.

Petkovićeva braniteljka rekla je i da HVO “nije napadao nebranjena mjesta” u opštinama, te da “nije bilo napada na civilno stanovništvo”.

Ona je ocijenila da Prvostepeno vijeće “nije pravilno definisalo udruženi zločinački poduhvat”, što je, po njoj, dovoljno da presuda bude poništena.

“Nije postojao udruženi zločinački poduhvat uklanjanja Muslimana, a do juna 1993. nije bila promijenjena etnička slika u Hrvatskoj Republici Herceg-Bosni (HRHB)”, podvukla je Alaburić.

Ono što su sudije u presudi nazvale pojačavanjem zločinačkog poduhvata, od juna 1993. godine, Alaburić je opisala kao nužnu odbranu HVO-a, koja je pred ofanzivom Armije BiH “izgubila teritorije i prijetila je opasnost da izgubi čitavu mostarsku regiju”.

Petkovićeva Odbrana je istakla i da osnivanje HRHB-a, samo po sebi, nije bilo zločinačko, zato što su ga predviđali svi međunarodni mirovni planovi.
“Bilo kakva priča o promjeni granica je izlišna”, kazala je Alaburić.

Petkovićevo naređenje s kraja juna 1993. godine, da vojno sposobni muslimanski muškarci budu razoružani i “izolovani”, Alaburić je nazvala legalnim i legitimnim, budući da su ti muškarci bili potencijalna prijetnja hrvatskim snagama.

Odbrana je negirala da je Petković imao nadležnost nad logorima, poput Dretelja i Gabele, u koje je HVO, po presudi, zatvarao pod nehumanim uslovima i mučio Muslimane, a zatim ih protjerivao.

Pored Petkovića, Tribunal je 2013. izrekao kaznu od 20 godina zatvora i Brunu Stojiću, bivšem ministru odbrane HRHB-a, te načelniku Glavnog štaba HVO-a Slobodanu Praljku. Ratni premijer HRHB-a Jadranko Prlić osuđen je na 25 godina zatvora. Valentin Ćorić, komandant Vojne policije HVO-a, osuđen je na 16 godina zatvora, a predsjednik komisije za razmjenu zarobljenika HRHB-a Berislav Pušić na zatvorsku kaznu od 10 godina.

Pušić ne prisustvuje raspravi o žalbama, budući da je praktično izdržao kaznu. O njihovim žalbama, ali i o žalbi Tužilaštva, koje je zatražilo oštrije kazne, Tribunal će raspravljati do 28. marta.

Prlić i ostali proglašeni su krivim za kampanju progona Bošnjaka iz osam opština u zapadnoj Hercegovini i srednjoj Bosni u periodu od proljeća 1993. do proljeća 1994. godine, koja je uključivala ubistva, silovanja, deportacije, nečovječno postupanje, protivpravno zatvaranje, nehumana djela, uništavanje i oduzimanje imovine, bezobzirno razaranje naselja i kulturnih i vjerskih objekata, prinudni rad i protivpravno terorisanje civila.

Ta zlodjela – kvalifikovana kao zločini protiv čovječnosti, kršenje zakona i običaja rata i teške povrede Ženevskih konvencija – počinjena su u opštinama Mostar, Čapljina, Ljubuški, Prozor, Stolac, Vareš, Gornji Vakuf i Jablanica.

Petković i ostali su proglašeni krivim za zločine počinjene u okviru udruženog zločinačkog poduhvata, na čelu s predsjednikom Hrvatske Franjom Tuđmanom, čiji je cilj bilo uspostavljanje “hrvatskog entiteta, djelimično u granicama Banovine Hrvatske iz 1939. godine”, nasilnim i trajnim protjerivanjem bošnjačkog stanovništva iz osam opština u BiH.

Haški tužioci su u odgovoru na Petkovićevu žalbu kazali da je optuženi komandovao jedinicama HVO-a koje su počinile brojne zločine u svih osam opština HRHB-a i da ih je u potpunosti kontrolisao, sprovodeći udruženi zločinački poduhvat.

Te jedinice, argumentovali su tužioci, napadale su muslimanska naselja i protjerivale civilno stanovništvo, čineći masovna ubistva, poput onog u selu Stupni Do kod Vareša, gdje su 1993. ubile 28 civila.

Na tvrdnju Odbrane da je muslimansko stanovništvo dobrovoljno napuštalo naselja, zastupnici Optužbe uzvratili su da “žrtve nisu imale izbora” zato što su “Petkovićeve trupe prethodno spalile sela”, kako je i utvrđeno prvostepenom presudom.

Tužioci su naznačili i da je Petković imao ovlašćenja nad zatočeničkim centrima i mogao je zaštititi zarobljene, ali “to nije htio”.

Posvećujući se tvrdnji Odbrane da Petković “nije planirao, ni naredio zločine” u Mostaru, Tužilaštvo je podsjetilo da je prvostepenom presudom utvrđeno da je Petković imao komandu nad jedinicama HVO-a koje su svakodnevno granatirale istočni dio grada, gdje su se sklonili protjerani Muslimani.

Zastupnici Optužbe tvrdili su i da je Petković, umjesto da kažnjava počinioce, “prikrivao zločine i pravio se da ih ne vidi”.

Tribunal će u petak, 24. marta, raspravljati o žalbi koju je uložio ratni komandant Vojne policije HVO-a Valentin Ćorić.