Živanović na suđenju u Srbiji negirao da je naredio protjerivanje iz Srebrenice

Viši sud u Beogradu. Foto: BIRN

Živanović, ratni komandant Drinskog korpusa VRS-a, pred Višim sudom u Beogradu kazao je da su naređenja za koja je optužen, za protjerivanje civila iz Srebrenice u julu 1995., bila zasnovana na naredbama koje je dobio od svojih pretpostavljenih, te da su se one odnosile samo na vojne operacije, a ne i na protjerivanja.

On je ispričao da je 2. jula 1995. godine dao Naredbu o aktivnim borbenim dejstvima, Operacija broj 1, kojom je otpočela Operacija “Krivaja 95”.

U naređenju se navodi da komanda Drinskog korpusa ima “zadatak da izvede ofanzivne aktivnosti” i da treba da izvede “iznenadni napad… kako bi se stvorili uslovi za eliminaciju enklava (Srebrenica i Žepa)”.

Ali Živanović je rekao da detaljniji pregled naređenja pokazuje da je “jasno da srpski vojnik ne treba da uđe” u Srebrenicu.

Dodao je da nije napisao dio naredbe u kojem se poziva na “ukidanje enklava”, rekavši da je to bilo napisano od strane štaba.

Na pitanje branioca da pojasni da li naredba ne dozvoljava ulazak snaga bosanskih Srba u Srebrenicu, Živanović je potvrdio, ali i dodao da se ta komanda nije poštivala.

Živanović je bio komandant Drinskog korpusa u vrijeme ofanzive VRS-a za zauzimanje Srebrenice u julu 1995. godine, koja je završila ubistvima više od 7.000 muškaraca i dječaka Bošnjaka i protjerivanjem oko 40.000 žena, djece i starijih ljudi.

Tužilaštvo Srbije je u decembru 2021. godine podiglo optužnicu protiv njega tereteći ga da je naredio prisilno preseljenje bošnjačkog civilnog stanovništva i učestvovao u njihovom prisilnom preseljenju iz Srebrenice. Istovremeno, optužnicu protiv Živanovića podiglo je i Tužilaštvo Bosne i Hercegovine.

Živanović se u septembru, kada je počelo njegovo suđenje, izjasnio da nije kriv, a danas je nastavio svoju odbranu.

Ponovio je navod koju su iznijeli drugi vojni zvaničnici bosanskih Srba, da su u Srebrenici, koja je 1993. godine proglašena zaštićenom zonom UN-a, bile stacionirane snage Armije BiH, a ne civili.

“Kritikuju me što sam napao zaštićenu zonu (UN-a) – koju zaštićenu zonu? Napao sam zaštićenu diviziju, muslimane, 28. (diviziju Armije BiH), koja je bila na svom komandnom mjestu u Srebrenici”, kazao je Živanović.

Rekao je da je 15. juna 1995. godine dobio obavijest da više neće biti komandant Drinskog korpusa i da je tu dužnost zvanično predao 13. jula, te da je u međuvremenu zapravo bio “penzionisani komandant, ako mogu tako reći”.

Naglasio je da je u noći između 11. i 12. jula napustio to područje i otišao kod brata u Vlasenicu.

Naredbe izdate 12. i 13. jula također su dio njegove optužnice, ali je on kazao da ih nije potpisao i da je korišten “faksimil mog potpisa”.

Istakao je da su i druga naređenja koja su dio optužnice, a koja je izdao 1992. i 1995. godine, bila zasnovana na direktivama štaba VRS-a.

Na pitanje tužioca da li je mogao da odbije da ih izda, Živanović je rekao da je mogao, “ali pod uslovom da odem u zatvor – to bi bila izdaja”.

Živanović je 2013. godine svjedočio na suđenju političkom lideru bosanskih Srba Radovanu Karadžiću u Haškom tribunalu, pri čemu je naglasio da nikada nije postojao plan da se Bošnjaci protjeraju iz Srebrenice ili ubiju.

Njegov nasljednik na mjestu komandanta Drinskog korpusa Radislav Krstić osuđen je 2004. na 35 godina zatvora. Krstić je bio prva osoba koju je Haški tribunal osudio za genocid.