Ganić i ostali: Počelo suđenje za ubistva i ranjavanja vojnika JNA i civila u Dobrovoljačkoj

Ejup Ganić. Foto: BIRN BiH

Ganić, Zaim Backović, Hasan Efendić, Hamid Bahto, Fikret Muslimović, Jusuf Pušina, Bakir Alispahić, Enes Bezdrob, Ismet Dahić i Mahir Žiško optuženi su u svojstvu civilnih, vojnih i policijskih zvaničnika za ratne zločine protiv civila, zarobljenika, ranjenika i bolesnika, te protivpravno ubijanje neprijatelja.

Tužilac Mladen Vukojičić kazao je u uvodnoj riječi da će dokazati da se nije radilo o legitimnom napadu na kolonu, a da su oštećeni imali status zaštićenih lica po međunarodnom pravu.

“Dokazi pokazuju da se radi o mještovitoj koloni pod komandom UNPROFOR-a, a ne koloni JNA”, rekao je tužilac, dodavši da JNA nije imala snage obezbjeđenja i da je evakuacija bila prepuštena drugima.

Prema optužnici, Ganić se protivio sporazumu od 27. aprila i dogovoru od 3. maja o mirnoj evakuaciji ostatka Druge vojne oblasti JNA iz Sarajeva i, koristeći uticaj kao član Predsjedništva Bosne i Hercegovine, podstrekao rukovodni kadar Teritorijalne odbrane Republike BiH, među kojima i Backovića, da naredi presijecanje i zaustavljanje kolone.

Backović je, kako se navodi, kao član Operativnog centra Štaba Teritorijalne odbrane (TO) izdao naređenja pripadnicima TO-a da napadnu kolonu i zarobe sva lica, znajući da može doći do ubistava i nečovječnih postupanja.

U optužnici se navodi da je prilikom napada ubijeno osam oficira, vojnika i civila, uključujući pripadnike saniteta, a ranjeno njih 22, dok je 20 zarobljeno te fizički zlostavljano i ponižavano.

“Neprihvatljiva je teza da je u napadu učestvovala masa koja nije bila pod kontrolom regularnih snaga… Sve navedeno ukazuje da je postojao lanac komandovanja”, kazao je tužilac.

Bahti se na teret stavlja da, kao komandant Opštinskog štaba TO-a Stari Grad, nije preduzeo radnje da zaštiti kolonu i da nije kaznio počinioce krivičnih djela. Vukojičić je napomenuo da je tačno da je Bahto bio na licu mjesta i da je spriječio dio ubistava.

Efendić je u svojstvu komandanta Republičkog štaba TO-a optužen da je prilikom ispitivanja i zlostavljanja zarobljenih upućivao pogrdne riječi i psovke, čime je ohrabrivao podređene. On je optužen da je jednom pripadniku TO-a dozvolio da uzme kao taoce jednog civila i oficira u namjeri da garantuje razmjenu svoje sestre.

Prema optužnici, Muslimović, nekadašnji načelnik organa bezbjednosti TO-a, bio je upoznat sa zlostavljanjem zarobljenika, od kojih su neki imali podlive, izbijene zube i rasjekotine, a neke je lično ispitivao, te nije preduzeo korake na identifikovanju počinilaca.

Pušina i Alispahić su optuženi u svojstvu policijskih rukovodilaca da nisu preduzeli korake na identifikaciji izvršilaca, obezbjeđenju lica mjesta i prikupljanju dokaza, a slično se na teret stavlja i Bezdrobu i Dahiću, koji su bili načelnik odnosno komandir policije u opštini Stari Grad.

Žiško je optužen, u svojstvu načelnika Biroa za istraživanje ratnih zločina, da je ispitivao i zlostavljao zarobljene.

Ganićeva braniteljica Lejla Čović kazala je u uvodnoj riječi da dokazi ne ukazuju na odgovornost optuženog.

“Odbrana će kroz dokaze Tužilaštva pobijati navode optužnice i dokazati da Ganić ne snosi odgovornost za događaje u Dobrovoljačkoj”, rekla je Čović.

Ona je kazala da ova istraga traje već 30 godina i da su haški tužioci 1993. ocijenili da ne postoji dovoljno dokaza za istragu protiv Ganića, a da je Tužilaštvo BiH bilo obustavilo istragu protiv njega.

Čović je dodala da su svi dokazi priloženi uz ovu optužnicu postojali i ranije, a da je novo jedino vještačenje Instituta “Zenit” iz Banjaluke, čiji se zaključci protive “opštepoznatim činjenicama i logici”.

Prema njenim riječima, kada se pogledaju tvrdnje Tužilaštva, ispada da su svi živjeli 30 godina u zabludi o događajima od 3. a posebno 2. maja. I druge Odbrane su navele da optužnica sadrži konstrukcije i netačnosti, kao što su navodi da je tadašnji predsjednik Predsjedništva Alija Izetbegović bio zadržan a ne kidnapovan.

Bezdrobova braniteljica Mirsada Beganović-Žutić rekla je da je njen branjenik bio načelnik policije u Starom Gradu a da se događaj desio u opštini Centar. Ona je navela da će se Odbrana temeljiti na nalazu vještaka Tužilaštva.

Dahićeva braniteljica Sabina Mehić navela je da u optužnici nema elemenata ratnog zločina, a Žiškin branilac Suad Sultanić je kazao da Biro za istraživanje ratnih zločina nikada nije ni postojao.

Vijeće je saopštilo da je odbilo zahtjeve Odbrana Ganića i Bezdroba za razdvajanje postupka. Predsjedavajući Darko Samardžić odbio je zahtjev Alispahića da mu se optužnica i dokazi dostave na bosanskom jeziku, uz obrazloženje da su tri jezika i dva pisma ravnopravna u Sudu BiH.

Prvi svjedok Tužilaštva biće saslušan 9. novembra.