Srbi u Hrvatskoj odali počast žrtvama operacije „Oluja“

Komemoracija žrtvama operacije „Oluja“ u selu Donji Skrad, 3. avgusta 2021. Foto: snv.hr

U znak sećanja na srpske civilne žrtve u operaciji hrvatske vojske „Oluja“ 1995. godine, danas su organizacije Srba u Hrvatskoj i druge organizacije za ljudska prava započele šestodnevnu komemoraciju.

Operacijom je okončana pobuna Srba, ali je ona za rezultat imala i proterivanje i beg oko 200.000 Srba iz Kninske regije, koja se nalazi u jugozapadnoj Hrvatskoj.

Srpsko narodno veće (SNV), Documenta-Centar za suočavanje s prošlošću i Centar za tranzicijsku pravdu SENSE, su zajedno sa Fondom za humanitarno pravo (FHP) iz Srbije, započeli komemorativnu kampanju u znak sećanja na civile koji su stradali tokom i nakon operacije.

Kampanja se temelji na video segmentima interaktivnog narativa „Oluja u Hagu”, koja pokriva pet ključnih pitanja o kojima su se sporile optužba i obrana na suđenju generalima Anti Gotovini, Ivanu Čermaku i Mladenu Markaču: cilj operacije „Oluja“, svrha granatiranja područja pod kontrolom Srba, ubistva, uništavanje i pljačkanje imovine i sprečavanje povratka.

Operacija „Oluja“ trajala je od 4. do 7. avgusta 1995. godine, kada su hrvatske snage preuzele kontrolu nad samoproglašenom Republikom Srpska Krajina (RSK). U Hrvatskoj se svake godine godišnjica „Oluje“ slavi kao ključna pobeda i ključni faktor koji je obezbedio opstanak zemlje kao samostalne države.

Međutim, u nizu napada tokom i nakon operacije, ubijeno je više od 600 pretežno starijih srpskih civila, a oko 200.000 srpskih izbeglica je u avgustu 1995. napustilo teritoriju RSK –a. Samo su se neki od njih vratili.

Generalima Gotovini, Markaču i Čermaku je pred Haškim tribunalom suđeno po optužbama da su bili deo udruženog zločinačkog poduhvata koji je rezultirao počinjenjem zločina protiv čovečnosti.

Prvostepenom presudom su osuđeni Gotovina i Markač, dok je Čermak oslobođen optužbi. Osuđujuća presuda generalima je u žalbenom postupku promenjena u oslobađajuću.

Centralna komemoracija SNV-a održana je u utorak u selu Donji Skrad, opština Barilović, ispred kuće u kojoj je 5. i 6. avgusta 1995. ubijeno šest starijih civila.

Predsednik SNV -a Milorad Pupovac (u sredini), Vesna Teršelič iz Documente (desno) na komemoraciji žrtvama „Oluje“ u selu Donji Skrad, 3. avgusta 2021. Foto: snv.hr

Hrvatski vojnici ubili su Stanku Končalović, rođenu 1905., Zorku Gazibaru, rođenu 1910., Katu Dmitrović, rođenu 1914., Nikolu Dmitrovića, rođenog 1930. i Smiljanu Končalović, rođenu 1942. Danica Dmitrović, rođena 1935., tog dana je uspela da pobegne, ali su je sutradan vojnici uhvatili, silovali i bacili je u bunar.

Vesna Terselič, iz Documente, rekla je da je, prema podacima Hrvatskog helsinškog odbora za ljudska prava, tokom i nakon „Oluje“ ubijeno i nestalo 667 civila.

„Vrlo je važno da Srpsko narodno veće organizira komemoracije i da svake godine izabere neko drugo mesto jer toliko je tih rastresenih kuća u rastresenim selima koje ne stižemo obići, a bitno je da stojimo uz one koji su bili najbliže ubijenima i bitno je da budemo jedni uz druge i u životu i u sećanju na umrle”, rekla je, kako prenose Novosti, Teršelič.

Predstavnici SNV -a takođe su položili cveće na spomeniku trojici hrvatskih vojnika koji su poginuli u blizini ovog sela 5. avgusta 1995. godine.

Ratne zločine tokom i posle hrvatske operacije “Oluja” dokumentovali su FHP, Hrvatski helsinški odbor za ljudska prava, Veritas i Documenta. Prikupljeni dokazi pomenutih organizacija su bili temelj istrage Haškog tribunala. Nasuprot tome su komemoracije koje slave politiku 90.tih

— Natasa Kandic (@natasakandic) August 4, 2021

Oficijalni državni događaji, komemoracija u Srbiji i proslava u Hrvatskoj, održaće se u sredu i četvrtak.

Osnivačica FHP -a Nataša Kandić napisala je na Tviteru: „Ratne zločine tokom i posle hrvatske operacije „Oluja“ dokumentovali su FHP, Hrvatski helsinški odbor za ljudska prava, Veritas i Documenta … Nasuprot tome su komemoracije koje slave politiku 90-tih“.