Sa ili bez genocidne namjere u sedam opština

ina u BiH, izuzev Srebrenice.

Karadžićeva Odbrana je, nasuprot tome, ocijenila da je prvostepeno vijeće donijelo ispravnu odluku da nema dokaza da su srpske snage pod Karadžićevom vrhovnom komandom u tim opštinama 1992. počinile genocid nad nesrpskim stanovništvom.

Raspravno vijeće Haškog tribunala je 28. juna prošle godine – nakon što su tužioci okončali izvođenje dokaza – oslobodilo Karadžića optužbe za genocid nad Muslimanima i Hrvatima u opštinama Bratunac, Foča, Ključ, Prijedor, Sanski Most, Vlasenica i Zvornik.

Po toj odluci, tužioci nisu dokazali da su zločini srpskih snaga u tim opštinama – uključujući progon i istrebljenje – počinjeni s “genocidnom namjerom” da se Muslimani i Hrvati “unište u potpunosti ili djelimično kao etničke grupe”.

Tokom rasprave o žalbi koju su uložili na tu odluku, tužioci su tvrdili da je ona pogrešna i da su izveli dovoljno dokaza, ne samo o teškim zločinima u opštinama nego i da su zlodjela bila posljedica Karadžićeve “genocidne namjere”.

Tužilac Alan Tieger naglasio je da je dokazano da su srpske snage 1992. u sedam bosanskih opština počinile sve elemente genocida – masovna ubistva, nanošenje teških fizičkih i psihičkih povreda i stvaranje nepodnošljivih uslova za opstanak cijele etničke grupe ili njenih dijelova.

Tieger je podsjetio na teška zlodjela počinjena u logorima Omarska i Keraterm i progon skoro cijelog muslimanskog stanovništva iz prijedorske opštine. Kazao je da su “tijela 5.000 Muslimana bačena u okno rudnika”, nakon čega su srpski zvaničnici “razmatrali da li da ih samelju ili spale”. Kao rezultat, predratni udio Muslimana u ukupnom stanovništvu od 42 odsto, poslije rata smanjio se na jedan odsto.

Karadžićevu “genocidnu namjeru” tužilac je ilustrovao citirajući njegovu izjavu izrečenu u Skupštini BiH u oktobru 1991. godine: “Nemojte misliti da nećete odvesti BiH u pakao, a muslimanski narod možda u nestanak, jer muslimanski narod ne može da se odbrani ako dođe do rata.”

Dopuštajući da bi se neke Karadžićeve izjave mogle shvatiti kao izraz “genocidne namjere”, njegov pravni savjetnik Peter Robinson sugerisao je da to nije bitno zato što genocida nije bilo na terenu, u sedam opština, kao što je utvrdilo i vijeće koje sudi Karadžiću.

“Nema dokaza da je iko postupio po tim izjavama”, rekao je Robinson, naglasivši da su srpske snage imale “priliku i sredstva da unište desetine hiljada nesrba, ali da to nisu učinile”. Uz podsjećanje da je ekspert Tužilaštva utvrdio da je u ratu u BiH stradalo dva odsto muslimanskog stanovništva, Robinson se zapitao: “Ako su Karadžić i Mladić imali genocidnu namjeru, kako joj je 98 odsto Muslimana izmaklo?”

Robinson je podsjetio i da genocid van Srebrenice nije bio utvrđen ni presudom Međunarodnog suda pravde u procesu BiH protiv Srbije, niti ranijim presudama Tribunala zvaničnicima bosanskih Srba, uključujući Momčila Krajišnika, koji je 2009. osuđen na 20 godina zatvora.

Optuženi Karadžić je rekao da ne samo da on nije kriv nego “niko nije kriv za genocid, jer genocida nije bilo”. On je ustvrdio da “u hiljadama mojih govora i intervjua” i naređenja, tužioci “ne mogu da nađu genocidnu namjeru”.

“Čak i da nije tako, na terenu nema genocida… Nema genocida nigdje, a zločina je bilo, ali ih je država gonila i zabranjivala”, kazao je Karadžić, ustvrdivši i da je u ratu stradalo procentualno više Srba – 2,8 odsto od ukupnog broja – nego Muslimana.

Preostalih 10 tačaka optužnice tereti Karadžića za genocid u Srebrenici, progon Muslimana i Hrvata širom BiH, teror nad civilima u Sarajevu dugotrajnim granatiranjem i snajperisanjem i uzimanje pripadnika UNPROFOR-a za taoce.

Odluku da li će Karadžiću na teret ponovo staviti optužbu za genocid u sedam opština, Žalbeno vijeće Suda u Haagu donijeće naknadno.