Karadžić osuđen na 40 godina zatvora

ima i Hrvatima tokom rata u BiH.

Po presudi, koja je nepravosnažna, Karadžić je kriv za genocid u Srebrenici, progon Muslimana i Hrvata širom BiH, terorisanje stanovništva Sarajeva dugotrajnim granatiranjem i snajperisanjem, i uzimanje pripadnika UNPROFOR-a za taoce.

Presudom – koju je izrekao predsjedavajući sudija O-Gon Kwon iz Južne Koreje – utvrđeno je da su u julu 1995. srpske oružane snage, čiji je Karadžić bio vrhovni komandant, sistematski i planski strijeljale “najmanje 5.115 muslimanskih muškaraca” iz Srebrenice s genocidnom namjerom da ih unište kao etničku grupu.

Pored genocida, Karadžić je osuđen za progon, istrebljenje, ubistva, deportacije, nehumana djela, terorisanje civilnog stanovništva, nezakonite napade na civile i uzimanje međunarodnih talaca. Ta krivična djela kvalifikovana su kao zločini protiv čovječnosti i kršenje zakona i običaja rata.

Raspravno vijeće je, usljed nedostatka dokaza, Karadžića oslobodilo krivice po tački optužnice za genocid nad Muslimanima i Hrvatima u sedam bosanskih opština, ocjenjujući da tu optužbu Tužilaštvo nije dokazalo.

Presudom je utvrđeno da su zločini za koje je Karadžić osuđen bili počinjeni u okviru sveobuhvatnog udruženog zločinačkog poduhvata čiji je cilj bilo “trajno uklanjanje, putem zločina, Muslimana i Hrvata sa teritorija širom BiH koje su srpski lideri proglasili svojim”.

Karadžić je presudom označen kao ključni učesnik u tom zločinačkom poduhvatu, zajedno s komandantom Vojske Republike Srpske (VRS) Ratkom Mladićem, kome Tribunal sudi za iste zločine.

Učesnici u zajedničkom zločinačkom poduhvatu, zajedno sa Karadžićem i Mladićem, bili su, prema optužnici, i Momčilo Krajišnik, Biljana Plavšić, Nikola Koljević, Momčilo Mandić, Željko Ražnatović Arkan i Vojislav Šešelj.

Taj zločinački poduhvat, po presudi, trajao je od oktobra 1991. do novembra 1995. godine. Tokom 1992. srpske snage su, u skladu sa planom, nasilno preuzele vlast u dvadesetak bosanskih opština.

“Raspravno vijeće je utvrdilo da su srpske snage nasilno premjestile brojne bosanske Muslimane i Hrvate iz njihovih kuća. Druge žrtve bile su uhapšene, zatvorene u centrima za pritvor, često pod nehumanim životnim uslovima, podvrgavane mučenju, prebijanju i silovanju i drugim oblicima seksualnog nasilja, i potom prebacivane van svojih opština”, navodi se u sažetku presude.

Kako je rekao sudija Kwon, “srpske snage su, takođe, ubile mnoge bosanske Muslimane i Hrvate tokom i poslije preuzimanja vlasti u opštinama, u masovnim pogubljenjima ili poslije napada na nesrpska sela”.

Po presudi, Karadžić je, sa političkog i vojnog vrha, “dao značajan doprinos” tom zločinačkom poduhvatu zato što je “razvio ideologiju i politiku koja je dovela do stvaranja skoro etnički homogene države bosanskih Srba činjenjem zločina”.

Raspravno vijeće je Karadžića osudilo za progon, istrebljenje, deportaciju, prisilno premještanje i ubistva počinjena u bosanskim opštinama tokom te kampanje.

U presudi se navodi da sudije, međutim, u tim počinjenim zločinima “nisu mogle da identifikuju ili izvuku genocidnu namjeru i, zbog toga, nisu imale dovoljno dokaza da je, van svake sumnje, genocid počinjen” u opštinama Bratunac, Brčko, Foča, Ključ, Kotor Varoš, Prijedor, Sanski Most, Višegrad, Vlasenica i Zvornik, što je tvrdilo Tužilaštvo.

Raspravno vijeće je utvrdilo i da su srpske snage, tokom akcija širom BiH, hotimično uništavale vjerske i kulturne objekte Muslimana i Hrvata.

Karadžićevu odbranu da su zločini bili “izolovani slučajevi”, a da progon nesrba nije bio “politika” srpskog vodstva, sudije su odbacile, zaključivši da je bilo upravo suprotno, te da su “zlodjela bila sistematska i organizovana” i da je Karadžić za njih znao a nije ništa učinio da ih zaustavi ili spriječi.

To je, po presudi, bilo u skladu sa prvim strateškim ciljem bosanskih Srba, razdvajanjem od druga dva naroda, koji je njihova skupština usvojila na početku rata u maju 1992. godine. “U središtu formulisanja tih ciljeva bio je Karadžić”, zaključile su sudije.

Karadžić je osuđen za genocid, progon i druge zločine i kao protagonista udruženog zločinačkog poduhvata čiji je cilj bilo “eliminisanje bosanskih Muslimana iz Srebrenice”.

Nakon što je VRS u julu 1995. zauzela Srebrenicu, što je naredio Karadžić, oko 30.000 muslimanskih žena, djece i staraca prisilno je uklonjeno iz te enklave.

Hiljade muslimanskih muškaraca, po presudi, srpske snage su od 13. jula 1995. odvojile, prebacile na više lokacija u okolini Zvornika i organizovano i sistematski pogubile.

“Kao predsjednik RS-a i vrhovni komandant VRS-a, optuženi je bio jedina osoba u RS-u koja je imala moć da spriječi ubijanje muslimanskih muškaraca”, kazao je sudija Kwon. Umjesto toga, Karadžić je i sam naredio da Muslimani koji su tada držani u Bratuncu, budu odvedeni na drugo mjesto da bi tamo bili ubijeni.

“Raspravno vijeće je zaključilo da je Karadžić, sa Ratkom Mladićem i drugima, dijelio namjeru da svaki vojno sposobni muškarac iz Srebrenice bude ubijen, odnosno namjeru da bosanski Muslimani u Srebrenici budu uništeni kao takvi”, naglasio je predsjedavajući sudija proglašavajući Karadžića krivim za genocid u Srebrenici.

Kao začetak tog plana Vijeće je označilo Karadžićevu “direktivu broj 7” kojom je u martu 1995. naložio da VRS u Srebrenici “stvori nepodnošljive uslove totalne nesigurnosti, bez nade u život i opstanak u enklavi”, što je vojska i učinila.

Kao ključni dokaz za Karadžićevo učešće u zločinu, Vijeće je navelo telefonski razgovor između Karadžića i Miroslava Deronjića, njegovog povjerenika za Srebrenicu, 13. jula 1995. uveče. Karadžić je pitao “koliko hiljada” zarobljenika je u tom trenutku u obližnjem Bratuncu, a Deronjić je odgovorio: “Dvije hiljade, biće ih i više.” “Sva roba mora biti u skladištima do podne sutra, ne tu, nego drugdje”, uzvratio je Karadžić.

Prethodno su, po presudi, Deronjić i bezbjednosni oficir Glavnog štaba Ljubiša Beara u Bratuncu “razgovarali o tome ne da li, već gdje da zarobljenici budu ubijeni”.

Sudije su, na osnovu cjelokupnih dokaza, protumačile da su se Karadžićeve riječi odnosile na zarobljenike koji su sutradan prebačeni na više lokacija u okolini Zvornika i strijeljani od 14. do 17. jula 1995.

Kao učesnici u tom zločinačkom poduhvatu, u presudi su navedeni i Ratko Mladić te pukovnici Beara i Vujadin Popović.

Bearu i Popovića – koji su, po današnjoj presudi, bili prisutni na više strijeljanja – Tribunal je već pravosnažno osudio na doživotni zatvor zbog genocida u Srebrenici.

Kao potvrdu da je plan za ubijanje postojao 13. jula 1995. godine, Vijeće je u presudi navelo da je general Mladić tog dana poručio predstavnicima srebreničkih Muslimana da “mogu opstati ili nestati”.

Karadžić je, po presudi, “dijelio zajedničku namjeru da svaki muslimanski muškarac iz Srebrenice bude ubijen, odnosno da se oni unište kao etnička grupa”.

Karadžić je osuđen i za zajednički zločinački poduhvat u cilju terorisanja civila u Sarajevu snajperisanjem i granatiranjem.

Od aprila 1992. do novembra 1995. VRS je, po presudi, namjerno snajperisala i granatirala civile u Sarajevu skoro svakodnevno. “Civili u Sarajevu su gađani iz snajpera dok su donosili vodu, šetali gradom ili koristili javni prevoz. Djeca su gađana dok su se igrala ispred svojih kuća, šetala sa roditeljima ili se vraćala kući iz škole”, rekao je sudija Kwon.

Karadžić je, kao vrhovni komandant i najviši politički zvaničnik, imao kontrolu nad VRS-om i koristio je kampanju granatiranja i snajperisanja Sarajeva, koja je širila strah među civilima, “kao sredstvo pritiska na lidere Muslimana i međunarodnu zajednicu u postizanju njegovih političkih ciljeva”.

Sarajevsko-romanijski korpus VRS-a, kako se navodi u presudi, držao je Sarajevo u opsadi tokom cijelog rata.

“Rezultat te kampanje je na hiljade ubijenih i ranjenih civila”, kazao je sudija Kwon.

Vijeće je odbacilo Karadžićevu odbranu da VRS nije gađala civile, nego muslimanske snage, i da je strah među stanovništvom bio posljedica rata.

Osvrćući se na Karadžićevu tvrdnju da je Armija BiH sama gađala svoje stanovništvo da bi izazvala međunarodnu intervenciju protiv Srba, sudije su utvrdile da je ABiH to činila “ponekad”, ali da su ti slučajevi “malobrojni i bez značaja”.

Karadžić je, po presudi, bio obaviješten o napadima na civile, ali ih nije zaustavio, niti je kaznio počinioce, već je “negirao da VRS to čini i optuživao Muslimane”.

Tadašnji predsjednik RS-a je, stoga, proglašen krivim za nezakonite napade na civile, ubistva i terorisanje civilnog stanovništva u Sarajevu.

Četvrti udruženi zločinački poduhvat za koji je Karadžić osuđen imao je za cilj “uzimanje osoblja Ujedinjenih nacija za taoce”.

Presudom je utvrđeno da je Karadžić naredio da VRS, poslije vazdušnih napada NATO-a na njene objekte, 26. maja 1995, zarobi pripadnike UNPROFOR-a i isturi ih kod objekata koji bi mogli biti napadnuti.

Po Karadžićevom nalogu, “bilo im je prijećeno da će biti ubijeni ako NATO nastavi sa napadima”.

Odbacujući Karadžićevu odbranu da su pripadnici UNPROFOR-a bili zarobljeni nakon što su stali na stranu Muslimana i NATO-a, sudije su utvrdile da oni “nisu bili neprijateljska strana” i da su uživali zaštitu po međunarodnom ratnom pravu.

Karadžićevu kontrolu, prema presudi, dokazuje i to što su, po prestanku NATO udara, od 18. juna 1995. svi taoci bili oslobođeni.

U kaznu će Karadžiću biti uračunato vrijeme koje je proveo u pritvoru Tribunala od 21. jula 2008. godine, kada je uhapšen u Srbiji.