Taranjac i ostali: Uloga rejonskih kriznih štabova

Svjedokinja Dorothea Hanson je po naredbi Tužilaštva BiH napisala mišljenje o formiranju i funkcionisanju kriznih štabova na području Prijedora, te je objasnila da su na nižim nivoima većih opština, u koje je spadao i Prijedor, formirani rejonski krizni štabovi koji su pokrivali dvije do tri mjesne zajednice. U njima su, navela je, bila vojna lica iz struktura opštinske organizacije Teritorijalne odbrane.

“Lokalno vodstvo bosanskih Srba je koristilo rejonske krizne štabove da bi preuzelo vlast“, rekla je Hanson, koja je više od 20 godina provela radeći kao istraživačica tužilaštva u Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju (MKSJ).

Izvorna uloga rejonskih kriznih štabova, kako je objasnila svjedokinja, bila je vojna, te su imali zadatak odbrane i zaštite stanovništva, da bi kasnije objedinili civilnu, vojnu i policijsku vlast jer su u njegovom sastavu bili ljudi iz tih struktura. Ona je navela da je uputstvo o uspostavi i funkcionisanju rejonskih kriznih štabova izdao Krizni štab opštine Prijedor sredinom 1992. godine.

Prema tom uputstvu, dodala je, rejonski krizni štabovi su izdavali naređenja vojnim jedinicama. Na čelu Rejonskog kriznog štaba Ljubija komandant je bio Slobodan Taranjac, da bi se nakon ovog uputstva potpisivao kao predsjednik, objasnila je Hanson, navodeći da je riječ o istom organu.

“Taranjac je pomno pratio sva uputstva Opštinskog kriznog štaba. Osnovni zadatak je bio da formira i zadrži srpske ovlasti na terenu. Sve snage – policija, vojska i druge – bile su dužne da brane teritoriju, organizuju i koordiniraju odbranu“, rekla je, dodajući da je predsjednik rejonskog kriznog štaba mogao samostalno donositi odluke.

Hanson je kazala da je u dokumentima našla da je Taranjac izdavao naređenja vojnim jedinicama i podnosio izvještaje Opštinskom kriznom štabu, te je tada izjavio da je “teško razdvojiti vojnu i civilnu komponentu“. Navela je da je Taranjac formirao interventni vod, imao komandu nad jedinicama TO-a, te izdavao naredbe za čišćenje terena i primao izvještaje jedinica o akcijama čišćenja. Iako je uloga kriznih štabova bila zaštita stanovništva, nesrpsko stanovništvo s ovog područja je protjerivano, navela je svjedokinja.

Prema njenim riječima, rejonski krizni štabovi su bili informisani o odlukama Opštinskog štaba Prijedor o formiranju logora “Omarska“ i “Trnopolje“, jer su vršili zarobljavanja civila.

Slobodan Taranjac, Miodrag Glušac, Ranko Došenović, Ranko Babić, Zdravko Panić, Trivo i Milan Vukić, Slobodan Knežević i Milorad Obradović su optuženi za učešće u nezakonitom zarobljavanju i zatvaranju 120 muškaraca – u Domu u Miskoj Glavi, a potom i na stadionu u Ljubiji – te njihovom mučenju i ubistvima počinjenim krajem jula 1992. godine.

Hanson je, na pitanje advokatice Tanje Vasić koja zastupa Obradovića, rekla da je bila dio tima eksperata, pregledavala dokumentaciju i na osnovu nje pravila izvještaje koje je slala timu. Svjedokinja je u nastavku unakrsnog ispitivanja objasnila da je na raspolaganju za izvještaj o kojem je danas svjedočila imala na raspolaganju bazu Tužilaštva u Hagu, te da je manji broj dokumenata dobila iz Tužilaštva BiH.

Dragan Međović, advokat Taranjca, pitao je svjedokinju da li je njegov branjenik nakon 16. juna 1992. godine imao operativnu i efektivnu kontrolu da izdaje naredbe policiji i vojsci, na šta je ona rekla da se optuženi nakon tog datuma nazivao predsjednikom rejonskog kriznog štaba, ali ne zna kako je bilo na terenu. Međović je nakon toga konstatovao da krajem jula te godine rejonski krizni štab nije mogao izdavati naredbe vojsci ni policiji.

Suđenje se nastavlja 4. novembra.