Oštre reakcije u BiH nakon što je negatorka zločina imenovana za članicu Doma lordova u Velikoj Britaniji

Britanski premijer Boris Johnson izlazi iz ureda u Londonu u julu. Izvor: EPA-EFE/Andy Rain.

Odluku Borisa Johnsona da za članicu Doma lordova imenuje Claire Fox, bivšu suizdavačicu časopisa u kome su objavljivani tekstovi kojima se negiraju zločini počinjeni nad nesrpskim stanovništvom tokom sukoba u BiH, preživjeli smatraju podsticajem za nacionaliste i historijske revizioniste.

Johnson je prošle sedmice za članicu Doma lordova imenovao Claire Fox, bivšu članicu Revolucionarne komunističke partije i nekadašnju suizdavačicu časopisa Living Marxism. Fox je odnedavno i članica Brexit partije. Britanski premijer nije naveo koji je razlog ove njegove odluke.

Ćamil Duraković, bivši gradonačelnik Srebrenice, koji je kao 16-godišnji dječak uspio da izbjegne genocid nad Bošnjacima počinjen u julu 1995. godine, kaže da je Britanija prethodno bila primjer pozitivne prakse kada je u pitanju podizanje svijesti o ratnim zločinima.

On je kao primjer naveo inicijativu Velike Britanije za usvajanje rezolucije o osudi masakara u Srebrenici u Savjetu bezbjednosti UN-a. Rusija je na ovu rezoluciju uložila veto.

Johnson je jedan od više od 40 svjetskih lidera koji su u julu ove godine poslali videoporuke povodom 25. godišnjice ubistava oko 8.000 Bošnjaka iz Srebrenice, koje su međunarodni sudovi okvalifikovali kao genocid.

U svojoj poruci, Johnson je rekao da “dugujemo žrtvama” da pamtimo Srebrenicu i “osiguramo da se ona više ne ponovi”. Tri nedjelje kasnije, nominovao je Fox za Dom lordova.

“Bojim se da bi Velika Britanija mogla poći stopama Švedske koja je dodijelila Nobelovu nagradu Handkeu”, ističe Duraković.

“Kome sada možemo vjerovati?”, pita Duraković.

“Velikoj Britaniji koja obilježava genocid sa nama, ili Velikoj Britaniji koja na bitne položaje postavlja one koji nisu manje zli od Handkea ili nekih drugih kada je u pitanju ratna historija Bosne.”

Refik Hodžić, bosanskohercegovački stručnjak za tranzicionu pravdu i nekadašnji portparol Haškog tribunala, ističe da je Fox, objavljivanjem članaka koji negiraju činjenice o srebreničkom genocidu i drugim ratnim zločinima u BiH, “dala vjetar u leđa čitavoj mašineriji revizionizma i budućoj dehumanizaciji žrtava”.

Njen časopis Living Marxism izgubio je slučaj klevete pred sudom u Londonu, nakon što je objavio tvrdnje da je britanska televizijska kompanija ITN lažirala dokaze u izvještaju iz 1992. godine o logorima “Trnopolje” i “Omarska” na području Prijedora. Naime, kroz ove logore je prošlo na hiljade ljudi nesrpske nacionalnosti, a mnogi su odatle poslati u smrt.

Satko Mujagić, Bošnjak koji je bio zatvoren u “Omarskoj” kada je imao samo 20 godina, kaže da u augustu 1992. godine nije vidio novinare ITN-a i The Guardiana, jer su ga tada sklonili u hangar, ali ističe da je njihova posjeta promijenila sudbinu logoraša, jer je njihovo izvještavanje dovelo do zatvaranja logora.

“Njihov ulazаk je bukvalno spasio naše živote i zahvaljujući njima posljednja grupa (logoraša u ‘Omarskoj’) nije ubijena, oko 170 ljudi, a među njima i ja”, rekao je Mujagić, koji je u “Omarskoj” preživio prebijanje i izgladnjivanje. On je također morao da čisti zgradu “Bijela kuća” u kojoj su srpski policijaci ubijali ljude.

Mujagić ističe da je prošlo toliko vremena da mnogi političari u Evropi, a pogotovo obični građani, ne znaju šta se dogodilo u balkanskim ratovima niti o ulozi Foxove u negiranju zločina.

“Dok ne napišete pismo ljudima na takvim pozicijama, čak i onima koji šalju poruke o Srebrenici, i dok im ne objasnite pozadinu određenih ljudi, oni to neće znati, mislim da im to niko ne govori. Prošlo je previše vremena i mislim da to niko ni ne pretražuje na Googleu”, naglašava Mujagić.

Fox je 2007. napisala da su “Srbi rutinski bili masovno demonizovani” tokom balkanskih ratova, kada je zemlja bila pod vlašću Slobodana Miloševića, i da je Srbija tretirana kao “međunarodni zločinac, umjesto kao lokalni protagonista u prljavom i krvavom građanskom ratu”.

“Bez obzira na činjenice na terenu, Srbija je dugo djelovala kao simbol zla, propagandno čudovište koje su stvorili pravedni zapadnjaci”, pisala je ona.

Johnsonova odluka da Fox stavi na listu imenovanih, na kojoj se također nalazi i njegov brat i donatori njegove Konzervativne stranke, izazvala je kritike u Britaniji.

“Uz nekoliko časnih izuzetaka, ovo je najnevjerovatnija lista koju sam ikad vidio. Puna simpatizera stranke i bar jedan negator genocida. Claire Fox se nikada nije izvinila za negiranje genocida nad bosanskim muslimanima”, napisao je na Twitteru zamjenik gradonačelnika Londona Tom Copley.

“Dodjeljivanje počasti Vlade Velike Britanije negatorki bosanskog genocida Claire Fox je sramotno”, izjavio je Marko Attila Hoare, britanski historičar koji se bavi Balkanom.

Britanska laburistička stranka je tražila blokiranje imenovanja Claire Fox, jer je ona odbila da se izvini zbog podrške Irskoj republikanskoj armiji 1993. godine, koja je izvela bombaški napad u engleskom gradu Warringtonu. Ovom prilikom su ubijena dva učenika.

BIRN je mailom kontaktirao Johnsona i Fox, ali do objavljivanja ovog teksta nije dobio odgovor.