Umjesto granate na Markalama podmetnuti eksploziv

Subotić je izjavila da nije bilo moguće da drugu eksploziju ispred zatvorene tržnice Markale u avgustu 1995. godine izazove minobacačka granata, a da njen let ne snimi radar UNPROFOR-a, te da se ne čuje zvuk ispaljenja.

Karadžić, bivši predsjednik Republike Srpske (RS) i vrhovni komandant njene vojske, optužen je za teror nad civilima u Sarajevu dugotrajnim granatiranjem i snajperisanjem.

U optužnici se navodi da je minobacačka granata, koja je na Markalama 5. februara 1994. ubila 66, a ranila više od 140 građana doletjela iz pravca na kojem su bili položaji Vojske Republike Srpske (VRS). Smrtno stradanje 43 i ranjavanje 75 osoba ispred Markala 28. avgusta 1995. takođe je, po optužnici, izazvala granata koju je ispalila VRS.

Zaključak da eksploziju na Markalama u februaru 1994. nije mogla izazvati minobacačka granata, Subotić je zasnovala na ocjeni da je bilo nemoguće da projektil padne na mjesto i pod uglom koji su utvrdile istrage sarajevske policije i UNPROFOR-a, a da prethodno ne udari u krov pijačne tezge i ne aktivira se.

Subotić je ocijenila i da je “praktično nemoguće” da stabilizator, odnosno rep granate, poslije eksplozije ostane potpuno ukopan u asfaltnu podlogu i pokriven zemljom, kako je prikazano na filmu koji su snimili istražitelji.

Rekavši da je to “potpuno tehnički neobjašnjivo” i fizički nemoguće, eskpertica Odbrane je objasnila da pri udaru i eksploziji stabilizator granate “istiskuje” okolno tlo i ne može biti njime zatrpan.

Služeći se snimcima sa uviđaja, Subotić je ustvrdila da je ekspert Optužbe, sarajevski profesor Berko Zečević, pri utvrđivanju ugla pada granate, “potpuno proizvoljno” manipulisao stabilizatorom i kraterom iz kojeg je iskopan.

Vještakinja smatra da je Zečević pogrešno nacrtao izgled tezgi na Markalama – sa kosim umjesto ravnim krovom, da bi pokazao da je mina mogla pasti na mjesto eksplozije, a da ne udari u krov tezge.

“Na osnovu svih vrlo detaljnih analiza, svih provjera raspoloživih materijala, zaključili smo da nije postojala mogućnost da mina doleti na to mjesto, a da ne udari u krov tezge. Jedina mogućnost da se aktivira na tom mjestu jeste da bude statički aktivirana”, kazala je Subotić.

Ona je iznijela pretpostavku da je pronađeni stabilizator “prethodno bio zakopan u zemlju, a zatim preko njega bila postavljena mina koja je bila daljinski aktivirana”.

Broj žrtava prve eksplozije na Markalama, po ocijeni Karadžićeve ekspertice, “nadmašuje tehničke mogućnosti” minobacačke granate od 120 milimetara, čija je “ubojna moć ograničena”. Subotić je ustvrdila da joj je i Zečević potvrdio da su na pijaci pronađeni tragovi još jedne eksplozije, koja “nigdje nije spomenuta”.

U analizi druge eksplozije ispred tržnice Markale, u avgustu 1995. godine, Subotić je naglasila da je “nemoguće” da je granata pala na mjesto i pod uglom koje je odredila istraga vlasti BiH i UNPROFOR-a, a da je ne snimi radar međunarodnih snaga koji je tada bio aktivan oko Sarajeva.

Tvrdnju Optužbe da se granata “podvukla ispod radarskog snopa”, ekspertica Odbrane je takođe odbacila kao “nemoguću”.

Navod da je u okolini Markala tog dana eksplodiralo pet mina, od kojih je posljednja izazvala stradanje civila, Subotić je negirala navodeći da niko od 70 svjedoka “nije čuo nijednu eksploziju, a to bi se moralo čuti”.

“Pretpostavljam da bi se ljudi razbježali da su čuli eksplozije oko sebe”, kazala je svjedokinja.

Napominjući da je krater te eksplozije, vidljiv na snimku sarajevske policije, “plitak, jedva vidljiv”, Subotić je protumačila da to znači da je brzina granate bila manja, a punjenje slabije, što bi značilo da je ispaljena s manje udaljenosti. I ukoliko bi granata bila ispaljena sa najmanje udaljenosti od 900 metara, sa teritorije Armije BiH (ABiH), zvuk ispaljenja bi se morao čuti, naznačila je ona.

Komentarišući snimke načinjene neposredno poslije eksplozije, balistička ekspertica Odbrane je “neočekivanim” za dejstvo granate nazvala to što “dva metra od centra eksplozije povrijeđeni sjede i traže pomoć”.

Prizor žrtve nagnute preko ograde, čiji je desni dio tijela gotovo potpuno razoren, Subotić je prokomentarisala riječima: “Nemoguće je da povredu koja je prikazana izazove parčadno dejstvo mine od 120 milimetara, zato što ona ne djeluje u snopu koji bi mogao da odstrani toliki dio tijela.”

Svjedokinja je ukazala i na snimke kružnih rana na žrtvama, nanesenih, kako izgleda, kuglicama, rekavši da minobacačke mine u sebi nemaju kuglice.

Karadžić je optužen i za genocid počinjen u Srebrenici, progon Bošnjaka i Hrvata širom BiH, kao i za uzimanje međunarodnog osoblja za taoce.

Nastavak suđenja zakazan je za 16. maj.