U Albaniji otvorena istraga o uplatama “Energoinvesta” offshore kompaniji

Zgrada Specijalnog tužilaštva protiv organizovanog kriminala i korupcije u Tirani, Albanija. Foto: SPAK

Albansko Specijalno tužilaštvo protiv korupcije i organiziranog kriminala (SPAK) započelo je istrage o transakcijama u iznosu od 3,6 miliona eura koje je kompanija koja je izgradila elektroenergetski vod s Kosovom izvršila na račun male konsultantske firme sa sjedištem u Ujedinjenim Arapskim Emiratima.

Iz SPAK-a su za BIRN izjavili: “S obzirom da je istraga u toku, ne možemo davati dalje informacije.”

Prema dokumentima koji su objavljeni prošle godine curenjem “Pandora papira”, a koji su objelodanili tajne offshore račune širom svijeta, bosanskohercegovačka inžinjerska kompanija “Energoinvest”, koja je izgradila elektroenergetski vod, uplatila je 3,6 miliona eura maloj konsultantskoj firmi sa sjedištem u Ujedinjenim Arapskim Emiratima “AL Energy Transmission”, na čijem je čelu albanski biznismen Vasil Kallupi.

Istraživanje BIRN-a iz prošlog oktobra objelodanilo je te transakcije na temelju dokumenata koji su procurili u javnost. Iako to nije nužno nezakonito, stručnjaci tvrde da preusmjeravanjem novca preko offshore područja nadležnosti raste i rizik od korupcije.

Osnovan 1953. godine u tadašnjoj Jugoslaviji, “Energoinvest” sa sjedištem u Sarajevu poznati je igrač na tržištu prenosa električne energije na Balkanu. Prije nego što je dobila tender 2013. godine, ta firma je već pružila na stotine kilometara dalekovoda u Albaniji.

Tokom 2011. godine firma je radila na izgradnji 400-kilovoltnog dalekovoda između Albanije i Crne Gore; u periodu od 2013. do 2016. dobila je ugovor za izgradnju 110-kilovoltnog dalekovoda na jugu Albanije; a tokom 2020., skupa sa “Končarom” iz Hrvatske, dobila je ugovor vrijednosti 35 miliona eura za izgradnju još jednog visokonaponskog dalekovoda između Albanije i Sjeverne Makedonije.

“AL Energy Transmission LTD” osnovan je u martu 2013. godine u Ras al-Khaimahu u Ujedinjenim Arapskim Emiratima preko offshore pružatelja usluga “SFM Corporate Services”. Prema tim dokumentima, “stvarni vlasnik”, odnosno krajnji vlasnik ili upravljač kompanijom, bez obzira ko zakonski nosi taj naziv, jeste četrdesetogodišnja Jola Duro iz albanskog glavnog grada Tirane.

Poslovni plan te kompanije, koji je sačinjen u februaru 2013., prije njene registracije, navodi Duro kao voditeljicu ureda, a Kallupija kao projektnog menadžera. Na internetskoj stranici kompanije Kallupi je naveden kao izvršni direktor.

Dokumenti u koje je BIRN imao uvid uključuju i izvod s bankovnog računa kompanije “AL Energy Transmission” u “Bendura” banci sa sjedištem u Lihtenštajnu za period od 2013. do 2019. godine. Iz njega se može vidjeti da je u toku tog razdoblja “Energoinvest” izvršio 39 uplata toj kompaniji.