Crnogorske vlasti preuveličale troškove izgradnje autoputa, pokazuju izvještaji

Prvi dio autoputa Bar – Boljare u Crnoj Gori. Foto: Vlada Crne Gore

Ministarstvo kapitalnih investicija u utorak je objavilo dvije studije opravdanosti koje su prethodno bile označene povjerljivim, a u kojima se pokazuje da je trošak od 944 miliona američkih dolara za izgradnju prve dionice autoputa Bar – Boljare bio preuveličan.

Prema studiji opravdanosti koju je izradila britanska firma za inžinjersko savjetovanje “URS infrastruktura i okoliš”, prva faza izgradnje autoputa trebala bi koštati 803 miliona dolara, dok se u studiji druge britanske konsultantske firme “Scott Wilson Group” navodi da bi troškovi trebali biti 570 miliona dolara.

Ove studije opravdanosti izrađene su tokom 2009. i 2012. godine, ali ih je prethodna vlast, koja je pokrenula projekat izgradnje autoputa, označila povjerljivim.

“Postojalo je dosta prostora za korupciju, upravo iz razloga što je dosadašnja vlast jako revnosno krila informacije o finansiranju autoputa”, kazao je za Vijesti TV Dejan Milovac iz poznatog lokalnog NVO-a za praćenje ljudskih prava – MANS.

“Prošlo je više od šest godina [od početka projekta], ali još uvijek ne znamo koliko je to sve koštalo crnogorske građane”, dodaje Milovac.

Autoput Bar – Boljare je crnogorski krak dužeg autoputa koji će povezivati jadransku obalu sa glavnim gradom Srbije Beogradom.

Kineska korporacija za ceste i mostove CRBC gradi crnogorski krak, a 85 posto troškova izgradnje prve dionice pokriveno je kreditom od 944 miliona dolara od “Exim” banke iz Kine.

Ministar kapitalnih investicija Mladen Bojanić izjavio je da je dosad vlada platila 724 miliona eura investitorima za osnovni dio radova, te još 38 miliona eura za dodatne radove.

Bojanić je 12. novembra rekao da će prva faza biti završena do kraja novembra.

Prema državnim podacima iz decembra 2020. godine, javni dug Crne Gore iznosio je 90,85 posto BDP-a, što je vrlo visoka vrijednost, dok su sami troškovi izgradnje prve faze autoputa dužine 41 kilometar procijenjeni na 45 posto BDP-a.

U međuvremenu je u utorak Osnovni sud u Podgorici presudio da kineska građevinska firma CRBC mora platiti iznos od 200.000 eura kao naknadu štete po osnovu uništavanja riba u rijeci Tari koja je pod zaštitom UNESCO-a prilikom izgradnje autoputa. Lokalno sportsko ribolovno društvo “Tara i Morača” iz Kolašina podnijelo je tužbu protiv firme CRBC u aprilu 2018. godine.

“Izvođač je koristio cijevi za slivanje cementne vode i druge prljavštine sa autoputa u tri manja bazena koji se nalaze na obali rijeke Tare, odakle se ta ista voda odliva u rijeku Taru bez ikakvog pročišćavanja”, navodi se u sudskoj presudi.

U martu je crnogorsko tužilaštvo pokrenulo prvu državnu istragu za onečišćenje rijeke pod zaštitom UNESCO-a, tvrdeći da je ta kompanija počela izgradnju objekta bez pribavljanja okolišnih dozvola.

Tužitelji u Kolašinu saopštili su da je to nanijelo štetu okolišu u velikoj mjeri i na širokom prostoru.

U izvještaju iz juna 2019. godine UN-ovo tijelo za obrazovanje i kulturu UNESCO pozvalo je crnogorske vlasti da pomno prate uticaj izgradnje autoputa na rijeku Taru.

Taru mnogi smatraju jednom od najljepših rijeka u Evropi, a njeni duboki kanjoni popularni su među rafterima.