Službeni automobil, ilustracija. Foto: BIRN BiH
Opština traži novo, crno metalik, dizel putničko vozilo, čije su dužina, širina i visina usko postavljene, tako da su pojedine dimenzije traženog vozila u razmacima od po deset centimetara.
Revizori i nevladine organizacije godinama upozoravaju da definisanje kriterija poput dimenzija može dovesti do toga da svi ponuđači nemaju mogućnost učestvovati u tenderu, dok prema Zakonu o javnim nabavkama BiH tehničke specifikacije ne smiju upućivati na jednog proizvođača.
U ostalim karakteristikama, između ostalog, Opština traži putni kompjuter, grijana prednja sjedišta, kožni servo upravljač podesiv po visini i dubini sa komandama za radio i telefon, elektro podesivo sjedište vozača s funkcijom memorije te samozatamnjujuće unutrašnje ogledalo.
Slobodan Golubović, urednik portala Pratimotendere.ba, objašnjava da je u Zakonu o javnim nabavkama BiH jasno navedeno da se u “tehničkoj specifikaciji ne smije uputiti na određenog proizvođača, na porijeklo ili na poseban postupak, na marke, patente, tipove ili određeno porijeklo, ako bi se time pogodovalo ili isključili određeni privredni subjekti ili određeni proizvodi”, ali da ugovorni organi, u pravilu, iz kataloga ponuđača karakteristike automobila prenose u tehničku specifikaciju.
“Na ovaj način se uništava zdrava konkurencija na tržištu, pa se na tender najčešće javi samo jedan ponuđač. To dalje posljedično dovodi do toga da je nemoguće ostvariti bilo kakve uštede javnog novca, kao jedan od primarnih ciljeva postojanja sistema javnih nabavki”, naglašava Golubović.
Podaci Baze službenih automobila Balkanske istraživačke mreže Bosne i Hercegovine (BIRN BiH) pokazuju da se na gotovo polovinu svih tendera tokom 2020. godine javio samo po jedan ponuđač.
Iz Opštine Han-Pijesak kazali su da nabavljaju vozilo srednje klase u skladu s budžetskim mogućnostima, jer im nedostaje funkcionalno putničko vozilo.
Kako kaže Slavica Ašonja, načelnica Odjeljenja za upravljanje razvojem, privredu, finansije i društvene djelatnosti, bez obzira na pandemiju, za normalno funkcionisanje Opštine neophodno je omogućiti mobilnost, te da imaju domaćinski odnos prema trošenju sredstava, nema zaduženja, a sredstva se nabavljaju iz redovnih prihoda, bez kredita ili lizinga.
“Prilikom sačinjavanja tenderske dokumentacije striktno vodimo računa o poštovanju Zakona o javnim nabavkama BiH. Tehničke karakteristike su definisane u skladu sa zakonom i potrebama Opštine Han-Pijesak”, kaže ona.
Ašonja ističe da je kupovina opravdana jer je postojeće vozilo skoro rashodovano, staro je 16 godina, prešlo je 500.000 km i nepouzdano je za bilo kakvo dalje putovanje.
“Opština posjeduje putničko vozilo marke VW Passat i jednog terenca, Daciu Duster. Dacia se koristi za potrebe terena, inspekcije, komunalne policije… Novo vozilo će se koristiti kao službeno vozilo za sva putovanja van Han-Pijeska”, kaže Ašonja.
Vozilo koje trenutno posjeduje Opština Han-Pijesak. Foto: Opština Han-Pijesak
Kako pokazuju podaci Baze službenih automobila, institucije i javne kompanije su tokom 2020. godine potrošile gotovo pet miliona maraka na kupovinu 150 službenih putničkih vozila, najveći dio nakon početka pandemije, o čemu je BIRN BiH ranije pisao.
Institucije i javne ustanove ili kompanije u BiH, prema podacima Baze, godišnje potroše oko 50 miliona maraka za nabavku novih službenih automobila, uključujući i vozila hitne pomoći, vatrogasna vozila, ali i limuzine, na koje otpada petina godišnjih izdvajanja. U Bazi se trenutno nalaze podaci o više od 11.000 službenih vozila u voznim parkovima institucija.
