Vijest

U Sarajevu obilježavanje 31 godine od prokopavanja Tunela spasa

31. Jula 2024.10:09
Radnici koji su radili na prokopavanju tunela ispod sarajevskog aerodroma okupit će se na 31. godišnjicu od kada je otvoren prolaz koji je omogućio preživljavanje tokom opsade grada.
Sarajevski ratni tunel. Foto: Memorijalni centar Sarajevo

Na godišnjicu probijanja i puštanja u funkciju ratnog tunela koji su građani Sarajeva tokom opsade nazvali Tunelom spasa, u srijedu će se tokom svečanosti obilježiti ovaj datum ispred nekadašnjeg ulaza u tunel – u naselju Dobrinja. Od 20 sati će ispred Edukativnog centra spomeničkog kompleksa Tunel D-B – dobrinjska strana Tunela spasa, obilježavanju prisustvovati i radnici koji su prokopavali tunel.

Za direktora Memorijalnog centra, Ahmeda Kulanića, Tunel spasa je autentična historijska lokacija, memorijalno mjesto koje je važno u historiji Sarajeva jer je omogućilo preživljavanje građana vezom s teritorijom izvan opkoljenog grada.

Tunel koji je ispod aerodromske piste povezao dva sarajevska naselja – Butmir i Dobrinju – bio je jedina direktna veza stanovnika opkoljenog Sarajeva s vanjskim svijetom.

Tunel je oko 300 ljudi, pripadnika civilne zaštite i vojske, kopalo s obje strane. U konačnici je bio dug više od 720 metara s visinom tek oko metar i po.

“Tunel, pored uloge koju je imao, predstavlja i veoma važan graditeljsko-arhitektonski poduhvat. U tom vremenu i uvjetima izgraditi i iskopati tunel, i spojiti ga s dvije strane – jedno je čudo bosanskog uma i ljudi koji su radili na izgradnji tunela u najtežem vremenu“, kaže Kulanić.

Prema informacijama Memorijalnog centra, ukupno je iskopano 2.800 metara kubnih zemlje, ugrađeno oko 170 metara kubnih drevne građe i 45 tona metala. Tokom 1994. tunelom su postavljene male šine po kojima su išla kolica.

Nazim Muratović je učestvovao u iskopavanju sarajevskog ratnog tunela kroz koji je u godinama opsade unošena hrana u opkoljeni grad. Bio je komandant Opštinskog štaba Civilne zaštite Ilidža, a preminuo u februaru 2023. godine.

Ranije je za Detektorovu multimedijalnu stranicu Mjeseci opsade kazao da je tada tunel bio jedino rješenje da se dođe do hrane prema Sarajevu i da se ide ka deblokadi grada.

“Valja sići na pet metara ispod nivoa zemlje, a prva linija. Linija je 300 metara od kopanja tunela i nije bilo lahko ući dolje dok ljudi ginu. Svaki dan je ginulo tada 25 duša, i sad ti siđeš, kopaš. Dolje si u toj kaljuži, voda sipa iz zidova, iz plafona”, rekao je tada Muratović.

Ispričao je da su koristili poseban alat koji su sami pravili.

Kulanić kaže da zainteresovanost turista, ali i bh. građana, raste iz godine u godinu, a povećan je i broj posjeta. U ovoj godini, prema njegovim riječima, Tunel je posjetilo oko 100.000 posjetilaca.

“Ono što je novina ove godine jeste da smo uveli besplatan ulaz za učenike osnovnih i srednjih škola i imali smo više od 6.000 takvih posjeta“, kaže Kulanić.

Prema nezvaničnim informacijama, kroz tunel je prošlo 1.120.000 ljudi, dnevno ga je koristilo oko 4.000 ljudi, a kroz njega je svake noći prevoženo 20 tona različitih namirnica.

Presudama Haškog tribunala utvrđeno je da su jedinice Sarajevsko-romanijskog korpusa VRS-a namjerno gađale civile sprovodeći kampanju terora, koja je trajala tri i po godine. U presudama je utvrđeno da je Sarajevo bilo pod opsadom.

Lejla Memčić