Udruženja žrtava traže da se poništi registracija za izbore “Srpske radikalne stranke dr. Vojislav Šešelj”
Vojislav Šešelj. Foto: MKSJ
Iz udruženja pozivaju CIK BiH da poštuje zakone Bosne i Hercegovine, te ističu kako imena pravosnažno presuđenih ratnih zločinaca ne mogu biti korištena za registraciju političkih subjekata u okviru predstojećih Opštih izbora.
U Zakonu o dopuni Krivičnog zakona Bosne i Hercegovine, kojeg je nametnuo bivši visoki predstavnik u BiH Valentin Inzko, navodi se, između ostalog, da će se onaj ko registrira naziv po ili prema osobi osuđenoj pravosnažnom presudom za genocid, zločin protiv čovječnosti ili ratni zločin, kazniti kaznom zatvora od najmanje tri godine.
Vojislav Šešelj je 11. aprila 2018. pred Međunarodnim rezidualnim mehanizmom za krivične sudove (MICT) u Haagu pravosnažno presuđen na deset godina zatvora za progon Hrvata u selu Hrtkovci 1992. godine.
Udruženja žrtava smatraju da većina članova CIK-a na ovaj način krši odredbe Krivičnog zakona BiH.
“U protivnom ćemo Tužilaštvu BiH podnijeti krivičnu prijavu protiv onih članova CIK-a koji krše zakon”, navode u saopštenju i dodaju da su svoj stav proslijedili Tužilaštvu BiH, Visokom sudskom i tužilačkom vijeću (VSTV), Uredu visokog predstavnika (OHR), Misiji OSCE-a u BiH i MICT-u.
Predsjednik CIK-a Suad Arnautović je na sjednici ovog tijela problematizirao ovjeru “Srpske radikalne stranke dr. Vojislav Šešelj” za predstojeće oktobarske izbore. Većinsko mišljenje je bilo da pod tim imenom treba ovjeriti tu političku stranku i došlo je do preglasavanja. Na kraju je odluka donesena u skladu sa poslovnikom o radu CIK-a, kaže Arnautović za Balkansku istraživačku mrežu Bosne i Hercegovine (BIRN BiH).
Arnautović podsjeća da je Stranka pod tim imenom zahtijevala kod Osnovnog suda u Bijeljini 2004. godine da se doda ime dr. Vojislava Šešelja u naziv. Osnovni sud u Bijeljini je odbio taj zahtjev, ali je drugostepeni Okružni sud donio rješenje kojim se odobrava upis dr. Vojislav Šešelj u naziv te stranke.
“Tada se Sud rukovodio sljedećim elementima – da je ta osoba tada bila pod optužnicom, dakle nije bila pravosnažno presuđena, imajući u vidu princip presumpcije nevinosti niko nije kriv dok se u pravosnažnom sudskom postupku ne utvrdi ta krivica. (…) 14 godina poslije toga datuma dolazi do pravosnažne presude (…) i on je sudski potvrđen kao ratni zločinac”, govori Arnautović.
On navodi da se ovjerom stranke dozvoljava korištenje državnih resursa koji su propisani Izbornim zakonom.
“Znači besplatni nastup na javnim radijskim i televizijskim servisima, besplatno korištenje radiodifuzije. Dozvoljavate da se veliča naziv stranke i ime zločinca putem bilborda, TV spotova, radio jinglova, javnih skupova i drugih oblika na socijalnim mrežama, putem Facebooka. U tome je problem kad vi faktički saučestvujete u kršenju Krivičnog zakona BiH”, kaže Arnautović.
Članovi CIK-a Vanja Bjelica-Prutina, Vlado Rogić, Jovan Kalaba i Željko Bakalar su glasali da “Srpska radikalna stranka dr. Vojislav Šešelj” bude ovjerena za izbore. Bjelica-Prutina objašnjava da se političke stranke ovjeravaju kod CIK-a, a registruju rješenjima suda prema Zakonu o političkim organizacijama Republike Srpske.
“Da bi se neka stranka ovjerila pod nazivom drugačijim od naziva u registru suda, mora biti ispunjen uslov iz Izbornog zakona BiH, to jeste da dvije političke stranke ili koalicije ili dvije liste nezavisnih kandidata imaju identične nazive ili nazive koji su slični u tolikoj mjeri da bi mogli zbuniti birača ili ga dovesti u zabludu. Time je iscrpljen pravni okvir za zahtjev da se neka politička stranka ovjeri pod drugim nazivom, jer Izborni zakon BiH takvu mogućnost ne poznaje”, rekla je za BIRN BiH Bjelica-Prutina, navodeći razloge zbog kojih je podržala ovjeru stranke.
Bivši član CIK-a Vehid Šehić smatra da je legitimno da neko traži da se poništi registracija za izbore, ali da je “Srpska radikalna stranka dr. Vojislav Šešelj” registrovana u skladu sa Zakonom o političkim organizacijama Republike Srpske.
“To je uradio nadležni sud, oni imaju rješenje da se registruje politički subjekat i na osnovu toga CIK ne može ne prihvatiti rješenje suda jer Izborna komisija ne registruje političke subjekte, ona ovjerava njihovo učešće na izborima, a na osnovu tih rješenja”, objašnjava Šehić, dodavši da je nužno mijenjati Zakon, kojim bi se jasno utvrdili kriteriji kada je u pitanju naziv, te ko može formirati određeni politički subjekt.
Šehić navodi da je potrebno mijenjati Zakon i kod upisa određenog političkog subjekta tačno usloviti i onemogućiti da se koriste imena osobe koja je osuđena za ratni zločin.
“Pa vi ste imali situaciju da su ljudi koji su osuđeni za ratne zločine odslužili kaznu, oni su se prijavljivali i bili kandidati za načelnike opština, za određene poslanike, ali to sve treba urediti zakonom da bi se takvim osobama onemogućilo da se mogu kandidovati”, kaže Šehić i dodaje da “Izborna komisija provodi Izborni zakon BiH, ali ovdje se govori o nazivu političkog subjekta”.
BIRN BiH je ranije pisao kako su osobe osuđene za ratne zločine bile birane na izborima. Građani u opštini Velika Kladuša u više navrata su za načelnika birali Fikreta Abdića, koji je u martu 2012. pušten na slobodu iz zatvora u Puli, nakon što je odslužio dvije trećine petnaestogodišnje kazne zbog ratnog zločina počinjenog na području Bosanske krajine od 1993. do 1995. godine.
On je proglašen krivim da je, kao vrhovni zapovjednik Narodne odbrane Autonomne pokrajine Zapadne Bosne (NO APZB), odgovoran za otvaranje logora i prihvatnih centara kroz koje je prošlo najmanje 5.000 civila i ratnih zarobljenika.
Za zamjenika gradonačelnika u Bosanskom Šamcu 2008. godine izabran je Simo Zarić, nakon što je pušten iz zatvora. Haški tribunal je osudio Zarića na šest godina zatvora za zločine u Šamcu počinjene 1992. godine.
Branko Grujić je 2012. godine bio nosilac liste Srpske demokratske stranke (SDS) za odbornika u opštini Zvornik, a bio je osuđen na šest godina zatvora zbog zločina počinjenih u ljeto 1992. godine u ovom gradu.
