Peti pravosudni forum BiH: Unaprijediti i uskladiti sudske prakse u pravu na privatnost i postupanju prema uhapšenim osobama
Peti pravosudni forum BiH. Foto: VSTV BIH
Organizatori ovog foruma: Ustavni sud BiH, AIRE centar – Program za Zapadni Balkan i Visoko sudsko i tužilačko vijeće (VSTV) BiH, uz podršku Vlade Ujedinjenog Kraljevstva, poručili su da je cilj da se promoviše sprovođenje Evropske konvencije o ljudskim pravima, da se podstakne saradnja između najviših sudova u kontinuiranom razvoju vladavine prava i ljudskih prava i da se pruži pomoć u procesu integracije BiH u Evropsku uniju.
Mato Tadić, predsjednik Ustavnog suda BiH i urednik ovog Izvještaja, kazao je da su u njemu obrađeni članovi koji se odnose na pravo na privatni i porodični život, dom i prepisku, kao i pravo lica da ne bude podvrgnuto mučenju niti nečovječnom ili ponižavajućem tretmanu ili kazni.
On je dodao da predmeti koji se odnose na ova dva prava nisu česti pred Evropskim sudom niti Ustavnim sudom BiH, ali da su naročito značajni oni predmeti koji se tiču tretmana uhapšenih osoba naročito u vremenu migrantskih kretanja i različitih postupanja prema osobama u pokretu, jer im Evropska konvencija garatuje da niko ne smije biti podvrgnut mučenju, nečovječnom ili ponižavajućem postupanju, odnosno kažnjavanju.
Kroz Izvještaj su, kako je rekao, predstavljeni predmeti vezani za razne oblike uplitanja u privatni i porodični život tokom pandemije koronavirusa u protekle dvije godine.
Halil Lagumdžija, predsjednik VSTV-a, u praksi pravosuđa izdvaja dva problema – prvi se odnosi na nestale osobe, a drugi na nečovječna postupanja policijskih organa ili agencije u istrazi prema uhapšenim osobama.
On je poručio da se država treba više potruditi oko rješavanja problema osoba nestalih tokom proteklog rata, dodavši da je prilikom posjete Institutu za nestale osobe (INO) dobio informaciju da se veliki broj neidentifikovanih tijela trenutno nalazi u mrtvačnici.
Lagumdžija je dodao da se nakon hapšenja osoba za koje se sumnja da su počinile neko djelo, te poslije istrage sprovedene od strane agencije, prema pravilu, one dalje prosljeđuju na postupanje Tužilaštvu BiH, odnosno Sudskoj policiji, koja često ili vidi očigledne povrede ili im se požale na dobijene povrede.
“Sudska policija, prema zakonu, mora da kaže da ih neće primiti bez nalaza ljekara o povredama koje imaju. Ali onda nastaje problem, jer se onda osumnjičeni koji je tretiran tako od policije ponovo vrati njima na maltretiranje. Treba se naći način da se to riješi na adekvatan način, jer je surovo vraćati ih ponovo u ruke istima”, kazao je on.
Predsjednik Apelacionog odjeljenja Suda BiH Hilmo Vučinić podsjetio je na “Potkivanje”, kao jedan od njemu pravno zanimljivih, ali i predmet koji je izazvao veliku pažnju javnosti zbog nedozvoljenog snimka koji je objavljen u medijima.
“Prvostepeni sud je našao da se radi o nezakonitim dokazima, svi oni dokazi koji su izvedeni, a rezultat su ispitivanja svjedoka Aleševića Nermina pred Tužilaštvom, i svi oni dokazi koji su neposredno vezani za taj dokaz, proglašeni su dokazom ‘ploda otrovne voćke’”, naveo je on podsjećajući da je Sud našao da se radi o nezakonitom snimku i povredi prava na privatnost iz Evropske konvencije, koja garantuje da se javne vlasti ne smiju miješati u ostvarivanje ovog prava osim ako to nije u skladu sa zakonom i neophodno u demokratskom društvu radi nacionalne sigurnosti ili ekonomske dobrobiti zemlje, kao i radi sprečavanja kriminala.
On smatra da je zanimljiva odluka iz ugla razumijevanja pojma privatnosti i snimanja na javnom prostoru, koja dovodi u problem novinare i njihovo pravo na slobodno informisanje.
Marko Pandža i Alešević su pravosnažno oslobođeni optužbe za primanje, odnosno davanje dara. Pandža je oslobođen optužbe da je, u svojstvu istražitelja Državne agencije za istrage i zaštitu (SIPA), primio 2.000 konvertibilnih maraka (KM) od Aleševića, koji se, prema optužnici, teretio za davanja dara.
Tokom konferencije, Miodrag N. Simović, potpredsjednik Ustavnog suda BiH, kazao je da je neophodno unapređenje zakonodavstva, ali i pravosudne prakse BiH u smjeru rada evropskih sudova.
“Naše zakonodavstvo je potpuno neusklađeno sa standardima u Evropskoj uniji”, kazao je on.
Za sutra, 19. novembar, planirano je predstavljanje jedinstvene Baze sudske prakse.
