Mahmuljin: Karakteristike vojne komande i kontrole
Vještak Odbrane Sakiba Mahmuljina je kazao kako je moderna vojna funkcija kompleksan sistem koji se sastoji od tri komponente – vojnog vodstva, komande i kontrole.
Paul Cornish, profesor na Univerzitetu u Londonu, rekao je da o Armiji Bosne i Hercegovine (ABiH) ne zna ništa više od onoga što je čitao u medijima u periodu od 1992. do 1995. godine, kao i da mu uz sudsku naredbu nije dostavljena nikakva dokumentacija, dok je Odbrana navela kako on nema nikakva saznanja o činjeničnom opisu iz optužnice.
Govoreći generalno o vojnim funkcijama, Cornish je kazao da je komanda, u biti, navođenje, rukovođenje i donošenje odluka, a kontrola proces kojim se omogućuje da se te odluke izvrše.
Osoba koja se imenuje za komandanta, prema njegovim riječima, mora pokazivati hrabrost, karakter u donošenju odluka, poštovanju vojnika, koji treba da mu vjeruju i obratno, jer ako se to ne ostvari, ne može biti imenovan na to mjesto.
“Od komandanta na bilo kojem nivou se očekuje da odgovara samo jednom nadređenom, a to je od kritične važnosti za svaku vojsku. Komandant bataljona ili brigade će provoditi naredbe od samo jedne osobe”, rekao je Cornish pojašnjavajući jedinstvo i lanac komandovanja.
Prema Cronishu, ukoliko ne postoji jedinstvo komandovanja, “ne možete imati ni komandu ni kontrolu”.
Cornish je istakao kako je za vojnu kontrolu neophodno šest karakteristika, odnosno komandna infrastruktura, planiranje, komunikacije i veze, obavještajni podaci i izvještavanje, logistika te disciplina.
Govoreći o infrastrukturi, Cornish je kazao da ona podrazumijeva štab u kojem bi komandant imao pomoćnike koji odgovaraju njemu, a koji bi u lancu komandovanja imali svakodnevno komunikaciju na nižem nivou.
“Kada se donese odluka, komandant očekuje stalni priliv informacija od svojih podređenih, gdje idu, šta im treba… Ako ne dobije te informacije, sistem se urušava. Onda komandant ne može znati da li vojnici imaju municije, treba li im pojačanje na liniji”, naveo je Cornish.
Zadatak više komande na bilo kojem nivou, nastavio je on, nije samo izdavanje naređenja podređenim oficirima, nego da se obezbijedi sve kako bi ona bila izvršena, pa i logistika, jer, prema njegovom mišljenju, dolazi do urušavanja komande i kontrole ako se podređene jedinice ne mogu snabdjeti jer nadređeni ne znaju da li su im sredstva potrebna.
Na upit šta se dešava ako je određena organizacija logistiku dobijala od trećih lica ili iz inostranstva, vještak je odgovorio da bi komandant u takvoj situaciji trebao znati šta je svrha te podrške i o kojim se količinama radi.
“Ako viši komandant ne zna tačno koje količine posjeduje podređena komanda, onda nema povjerenja u nju. Komandant mora imati sve informacije”, istakao je vještak.
Mahmuljina, bivšeg komandanta Trećeg korpusa ABiH, optužnica tereti da nije spriječio ubistva i nečovječna postupanja pripadnika Odreda “El-Mudžahidin” na području Vozuće i Zavidovića. Prema optužnici, pripadnici tog odreda su od 11. do 29. septembra 1995. ubili 52 ratna zarobljenika.
Odgovarajući na unakrsna pitanja Tužilaštva, vještak je rekao da je u izvještaju naveo da je vojna komanda sposobnost komandanta da usmjerava vojne operacije, ali da vojna kontrola ne predstavlja rukovođenje vojnim operacijama.
“Komandant ima sistem oko njega, koji upravlja. Ne može on sve sam raditi”, kazao je Cornish, koji je pojasnio i da je ispravno da se podređeni obrati nadređenom komandantu za rješavanje problema.
Nastavak suđenja je 23. oktobra.
* Ovaj članak je izmijenjen. U posljednjem citatu Cornisha pisalo je “Komandant ima sistem oko njega, kojim upravlja”. Ispravan citat je “(…) koji upravlja”.
