Udruženja žrtava traže procesuiranje Stevandića zbog rušenja ustavnog poretka

U zahtjevu se navodi da je Stevandić, predsjednik NSRS-a i organizator nezakonitog obilježavanja 9. januara 2025. godine, bio jedan od ključnih ljudi u progonu Bošnjaka i Hrvata s prostora Bosanske krajine.

Murat Tahirović, predsjednik Udruženja žrtava i svjedoka genocida kaže da će ovaj zahtjev tokom sedmice predati na protokol Tužilaštvu, kao i da su ga već uputili OSCE-u, Delegaciji Evropske komisije, kao i Uredu visokog predstavnika (OHR) u Bosni i Hercegovini.

“On i dalje nastavlja uporno da ruši ustavni poredak zemlje kao i 1990-ih, što znači da nimalo nije odstupio od svojih nastupa. Mislimo da on ne može obnašati nikakvu dužnost i treba biti procesuiran. Jednostavno tražimo da ubrzaju postupak koji rade, znajući da to rade, da se to konačno okonča jer imamo i dalje nastupe njegove koji ugrožavaju mir i sigurnost u državi“, kaže Tahirović.

Stevandić za Detektor kaže da se nakon svakog 9. januara, kada se obilježava Dan Reublike Srpske, stvara histerija. Prema njegovim riječima, “ljudi ne razumiju da 9. januara nije bilo rata, ali da 1. marta jeste”.

“Bilo bi logično da se pokreću postupci za ono što je izazvalo rat, a ne ono što se dešavalo u miru i što je rezultat plebiscitarne volje i demokratskih odluka parlamenta i narodnih poslanika”, kaže Stevandić.

Prema informacijama Tahirovića, Tužilaštvo BiH već tri ili četiri godine provodi istragu protiv Nenada Stevandića zbog ratnih zločina počinjenih na području Krajine.

“Danko Kajkut je skoro uhapšen. U suštini je on bio samo drugi ili treći čovjek u SOS [Srpske odbrambene snage] diviziji koju je Stevandić predvodio. Ne znam zašto su njega eskivirali, iako se on pominje u svim presudama vezanim za Krajinu, zašto njega ne hapse, da li se plaše ili je nešto drugo“, kaže on.

Iz Tužilaštva BiH za Detektor navode da protiv Stevandića nije otvorena istraga, ali da imaju prijave u dva KTA predmeta (neodredivo krivično djelo ili počinilac, a koje ukazuje na protivpravnu radnju), te da se obje odnose na videosnimak u kojem se Stevandić navodno na početku rata pojavljuje s oružjem u Kotor-Varoši.

Stevandić kaže da su “sto puta pokušali, ali nijednom istraga nije pokrenuta za ratne zločine” protiv njega, jer je cilj bio da ga se politički diskredituje.

Tužilaštvo BiH je nedavno podiglo optužnicu protiv Danka Kajkuta za zločin protiv čovječnosti na području Kotor-Varoši. On se tereti da je, u svojstvu komandanta Prvog voda Specijalnog odreda milicije Centra službi bezbjednosti (CSB) Banja Luka, s drugim osobama učestvovao u počinjenju zločina nad civilnim stanovništvom bošnjačke i hrvatske nacionalnosti na području Kotor-Varoši i okolnih mjesta 1992. godine.

Iz udruženja navode da su, uz zahtjev za procesuiranje Stevandića, dostavili na raspolaganje dijelove presuda Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) u kojima se spominje Nenad Stevandić i jedinica SOS, kojom je komandovao.

Također se pozivaju na presudu Momčilu Krajišniku, bivšem predsjedniku Skupštine RS-a koji je osuđen na 20 godina, u kojoj se navodi da su paravojne grupe i SOS –pod komandom Nenada Stevandića, člana Kriznog štaba Autonomne regije Krajina – djelovale u opštini Banja Luka u proljeće i ljeto 1992. U sastavu SOS-a je bio velik broj kriminalaca, a jedina je bila povezana s funkcionerima Stanice javne bezbjednosti (SJB) i Centra službi bezbjednosti (CSB).

“SOS, Specijalni odred milicije CSB-a Banja Luka i jedna grupa Srba u crvenom kombiju, koje su se mnogi u Banjoj Luci plašili, počeli su da izvode napade na Muslimane i Hrvate i na njihovu imovinu. Pretresno vijeće se uvjerilo da su najmanje dva lica iz one grupe iz crvenog kombija bili srpski milicioneri. Grupa iz crvenog kombija kupila je Muslimane i Hrvate na ulici i tukla ih“, navodi se u dijelu presude koju su citirala udruženja.

Oni se pozivaju i na presudu Radoslavu Brđaninu, osuđenom na 30 godina zatvora, gdje stoji: “S obzirom na to da se priroda zahtjeva SOS-a podudara s uputstvima koja je SDS u Banjoj Luci dobio od SDS-a na Palama, da ni vojska niti policija nisu pokušale ukloniti barikade ni uhapsiti pripadnike SOS-a, da je čovjek na čelu SOS-a bio i član SDS-a koji je bio u neposrednoj vezi s Radovanom Karadžićem, te da su zahtjevi SOS-a doista bili spremno provedeni, Pretresno vijeće se van razumne sumnje uvjerilo da je organizovanjem i akcijama SOS-a upravljao SDS kao jednim od sredstava provođenja strateškog plana“.

Navode i da se u dokazima pominju i presretnuti telefonski razgovori između Stevandića i Radovana Karadžića – bivšeg predsjednika RS-a osuđenog na doživotni zatvor – od 31. augusta 1991. do 11. januara 1992.