“Karakteristično za ‘konverzivnu terapiju’ jest što ona nigdje nije prepoznata u zakonu i može se javljati u različitim oblicima. Jedan od oblika je izlaganje pornografskom sadržaju, što je brutalno. Uglavnom su to maloljetne osobe od 14-15 godina koje punoljetna osoba izlaže pornografskom sadržaju i prisiljava da stupi u odnos s osobom suprotnog pola da se ‘izliječi’ od svoje seksualne orijentacije“, navodi Dizdar.
Pojašnjava da, govoreći o nasilju nad lezbijkama, biseksualnim i trans ženama, istovremeno govorimo i o nasilju nad cjelokupnom LGBTI zajednicom, jer su srodni motivi – mržnja prema LGBTI osobama zbog njihove seksualne orijentacije ili rodnog identiteta.
Nasilje nad ženama je, prema njenom mišljenju, najčešće u obliku fizičkog nasilja, ali nikad ne dolazi samo već je popraćeno psihološkim, ekonomskim, pa i seksualnim nasiljem.
“I to je slično i kada govorimo o nasilju nad LGBT osobama. Razlika je da nasilje nad LGBTI osobama uglavnom čine roditelji i drugi članovi i članice porodice, dok su kod nasilja nad ženama uglavnom počinitelji partneri, bilo trenutni ili bivši“, kaže Dizdar.
Odgovarajući na pitanje koji su najveći izazovi s kojima se žene iz LGBTI zajednice suočavaju kada pokušavaju prijaviti nasilje, Dizdar kaže da je najveći problem nepovjerenje u institucije. Izazov u odnosu na heteroseksualne žene koje prijavljuju nasilje jeste što LGBTI osobe rizikuju da otkriju svoju seksualnu orijentaciju ili rodni identitet.
Dizdar kaže da se mnogo radi na edukaciji uposlenika centara za socijalni rad, ali da nema sistemskog rješenja zbog čega osobe ne prijavljuju nasilje.
“Mnoge osobe i ne znaju za postojanje mogućnosti prijavljivanja nasilja u porodici. Možda nisu ni svjesni da ono što doživljavaju je nasilje u porodici, jer nekako u našem društvu se najčešće fizičko nasilje percipira kao jedini oblik nasilja, a ne znamo prepoznati da smo žrtva psihičkog, ekonomskog, seksualnog nasilja“, govori Dizdar.
Patrijarhalni stavovi su, prema njenim riječima, glavni uzročnik nasilja, a podrazumijevaju narative gdje se muškarci i žene ne tretiraju na ravnopravan način, smatra se da je žena manje sposobna, manje vrijedna od muškarca i da njeno postojanje nije moguće bez postojanja muškarca.
“Kada krenete rušiti taj narativ… dolazi do burne reakcije“, govori Dizdar.
Ona kaže da su izmjene Krivičnog zakona Federacije jedna u nizu mjera koje se trebaju poduzeti u borbi protiv rodno zasnovanog nasilja jer “nije dovoljno imati zakon ako ga nećete implementirati“. Smatra da mora postojati educirano osoblje u svim institucijama i ustanovama koje direktno ili indirektno rade sa žrtvama nasilja.
Značajnim korakom smatra i finansiranje sigurne kuće za LGBTI osobe, kojom rukovodi fondacije “Krila nade“. Dizdar navodi da oni još uvijek nisu dobili podršku države, kao što je slučaj sa sigurnim kućama za žene, što zakonski gledano predstavlja diskriminaciju na osnovu seksualne orijentacije i rodnog identiteta.
Dizdar napominje da u Bosni i Hercegovini ne postoji zakon o istospolnim partnerstvima, što LGBTI osobe stavlja u nepovoljan položaj ukoliko dođe do nasilja u istospolnoj zajednici.
“Nisu prepoznati u zakonu. To se neće tretirati kao nasilje u porodici, tako da je i to jedna od stvari koju bi bilo neophodno uraditi“, zaključuje ona za kampanju Detektora povodom ovogodišnje međunarodne kampanje protiv nasilja nad ženama i djevojčicama.
Ovu kampanju, pokrenutu 1991. godine, danas obilježava 6.000 organizacija širom svijeta, a počinje 25. novembra, na Međunarodni dan eliminacije nasilja nad ženama, i traje sve do 10. decembra – Međunarodnog dana ljudskih prava.
Važni kontakti za prijavu nasilja:
POLICIJA: 122
SOS telefon za žrtve nasilja u Federaciji BiH: 1264
SOS telefon za žrtve nasilja u RS-u: 1265
