Klinički centar u Sarajevu bi mogao izgubiti titulu “univerzitetski”

Doktor Ismet Gavrankapetanović četvrti je ortoped koji je nedavno napustio Univerzitetski klinički centar u Sarajevu (UKCS) i posljednji u nizu od oko 60 ljekara koji više ne rade u najvećoj zdravstvenoj ustanovi u Bosni i Hercegovini, što bi moglo značiti da će sarajevska bolnica ostati bez titule “univerzitetska”, pokazuje analiza Balkanske istraživačke mreže Bosne i Hercegovine (BIRN BiH).

“U Sarajevu više nemate kome na operaciju odvesti dijete s malignim oboljenjem kostiju…ili kompliciranim prelomom. Dijete nije mali čovjek, ne može to raditi neko ko samo operiše odrasle. Sramota je da djeca s posebnim potrebama nemaju uslugu u jedinom odjeljenju dječije ortopedije u BiH, koje je sada uništeno”, izjavio je Gavrankapetanović po odlasku s Koševa.

Prije Gavrankapetanovića – koji je za BIRN BiH potvrdio da na UKCS-u više nema stručnjaka za djecu s malignim oboljenjima kostiju – Kliniku za ortopediju napustili su doktori i specijalisti ortopedi Senad Maksić, Semin Bećirbegović i Hasan Tanović.

Među desetinama ljekara što su napustili UKCS desetak je profesora, koji su obavezan kadar da bi se neka zdravstvena ustanova nazivala univerzitetskom.

Koji će klinički centar nositi status “univerzitetskog” uređeno je Zakonom o zdravstvenoj zaštiti Federacije BiH, a detalji su propisani Pravilnikom o uvjetima koje moraju ispunjavati klinički centri za dodjelu naziva “univerzitetski klinički centar”.

Najmanje dva profesora ili docenta

Opće odredbe Pravilnika predviđaju da “status ‘univerzitetska’ može nositi samo ona zdravstvena ustanova koja provodi vrhunski stručni rad u tercijarnoj zdravstvenoj zaštiti, nastavna je baza fakulteta, te ima naučne i stručne rezultate u zemlji i inostranstvu”.

Posebni uvjeti Pravilnika su konkretniji, pa se navodi da su “klinike obavezne u općim aktima uvjetovati izbor šefa klinike nastavnim zvanjem te specijalizacijom iz djelatnosti klinike”.

Pod nastavnim zvanjem podrazumijevaju se redovni i vanredni profesori doktori, te docenti doktori. Prema podacima sa stranice UKCS-a, ovo pravilo nije ispoštovano u osam slučajeva.

Šef Klinike za opštu i abdominalnu hirurgiju Jusuf Šabanović je magistar, kao i šef Klinike za anesteziju i reanimaciju Amela Katica-Mulalić te šef Klinike za ginekologiju Nedžad Nakaš.

Vršilac dužnosti šefa Klinike za infektivne bolesti je doktor Rusmir Baljić, a magistri su i šef Klinike za porodiljstvo Mohamed Abou El Ardat, šef Klinke za hemiju i biohemiju Suzana Tihić-Kapidžić, te šef Klinike za radiologiju Fuad Zukić, dok je šef Klinike za gastroenterohepatologiju primarijus Amra Puhalović.

Pravilnik o organizaciji i sistematizaciji UKCS-a iz aprila 2016. godine, interni dokument u koji je BIRN BiH imao uvid, propisuje da šef klinike mora biti u nastavnom zvanju. Taj uslov nije ispoštovan ni u slučaju Klinike za anesteziologiju, pokazuje analiza BIRN-a BiH.

Interni pravilnik UKCS-a pokazuje i kršenje pravilnika o dodjeli statusa “univerzitetski” u dijelu u kom se navodi da klinika u kojoj se izvodi nastava “mora imati uposlen visoko kvalificiran stručni kadar u rangu specijalista, odnosno subspecijalista, od kojih najmanje dva specijalista moraju imati nastavno zvanje redovnog profesora ili vanrednog profesora ili docenta na fakultetu za koji se bolnici dodjeljuje naziv ‘univerzitetska’”. Na Klinici za anesteziologiju se izvode vježbe i predavanja u sklopu predmeta Hirurgija i izbornog predmeta Menadžment bola.

Pravilnik o dodjeli statusa “univerzitetski“ predviđa da je klinički centar “obavezan osigurati uvjete zdravstvenim radnicima za specijalističko postdiplomsko usavršavanje, naučni i nastavni rad”, kao i “organizirati specijalističko i subspecijalističko usavršavanje zdravstvenih radnika”.

Kardiolog Denis Mačkić, doktor Opće bolnice u Sarajevu, trenutno je na subspecijalizaciji iz kardiologije u Sveučilišnoj bolnici u Mostaru.

“Iz Federalnog ministarstva zdravstva je stigao u bolnicu dopis u kom nas obavještavaju da u UKC-u Sarajevo ne postoji niko da ispunjava uvjete za mentorstvo iz oblasti koju sam izabrao, te sam upućen u Mostar”, pojašnjava Mačkić.

Njegov kolega, doktor Amir Ćehajić je iz istih razloga u Mostaru na subspecijalizaciji iz gastroenterologije.

Na upit BIRN-a BiH, iz Opće bolnice nam potvrđuju da se njihov menadžment obratio Federalnom ministarstvu zdravstva sa zahtjevom za izdavanje Rješenja za subspecijalizacije odabranim kandidatima.

“Federalno ministarstvo zdravstva nas je informisalo da Sveučilišna klinička bolnica Mostar, odnosno UKC Tuzla imaju osobe koje mogu biti glavni mentori za navedene subspecijalizacije”, stoji u odgovoru Opće bolnice.

Prema pravilniku, univerzitetski može biti samo onaj klinički centar koji “provodi vrhunski stručni rad u tercijarnoj zdravstvenoj zaštiti”.

Iz izvještaja o radu UKCS-a za 2016. vidljivo je da je obim izvršenih usluga smanjen u odnosu na prethodnu godinu. Prema izvještaju, usluge kliničke dijagnostike, koja spada u tercijarni nivo zaštite i za što je potreban najeduciraniji kadar, smanjene su za 21 posto. U izvještaju se navodi da je manji broj pacijenata, manje operacija, manje dijagnostike, noćenja, kao i edukacija.

Da bi neka zdravstvena ustanova nosila naziv “univerzitetska”, ona se obavezuje na “redovno stručno usavršavanje zdravstvenih radnika”, navodi se u Pravilniku. U izvještaju za 2016. godinu, UKCS navodi da su troškovi edukacije zdravstvenih radnika sa 223.374 konvertibilnih maraka (KM) smanjeni na oko 15.000 KM. Na edukaciju u 2015. izdvojeno je oko 110.000 KM, što je bio i približan plan za 2016., ali je, kako stoji u izvještaju, potrošeno tek oko 5.000 KM.

Bez odgovora Kliničkog centra

Sarajevski univerzitet dodjeljuje naziv “univerzitetski” kliničkim centrima na prijedlog Federalnog ministarstva zdravstva, uz prethodno pribavljeno mišljenje Medicinskog fakulteta.

U Univerzitetu u Sarajevu, koji je titulu “univerzitetski” dodijelio sarajevskom kliničkom centru, za BIRN BiH kažu da nisu nadležni da ocjenjuju da li ova institucija ispunjava uslove da nosi titulu obrazovne ustanove.

“Pravilnik o uvjetima koje moraju ispunjavati bolnice za dodjelu naziva ‘univerzitetska bolnica’ donio je federalni ministar zdravstva, uz saglasnost federalnog ministra za obrazovanje i nauku, te tumačenje istog možete dobiti isključivo od donosioca ovog akta”, stoji između ostalog u odgovoru Univerziteta u Sarajevu.

Iz Federalnog ministarstva zdravstva na isti upit odgovaraju da treba imati u vidu da je “predmetnim Rješenjem Univerziteta u Sarajevu kojim je KCUS-u dodijeljen status ‘univerzitetska bolnica’, ova bolnica postala znanstveno-nastavna baza za fakultete zdravstvenog usmjerenja u Kantonu Sarajevo”.

“Slijedom toga (…) najpozvaniji su da o eventualnim promjenama glede statusa univerzitetska bolnica KCUS, svoj mjerodavni stav iznesu fakulteti zdravstvenog usmjerenja, po čijem mišljenju je i izdato predmetno rješenje KCUS od strane Univerziteta u Sarajevu, kao i sam Univerzitet u Sarajevu”, stoji u odgovoru Federalnog ministarstva zdravstva.

Sa Univerziteta dodaju da je rješenje o dodjeli izdato 2015. godine i da važi pet godina. Pravilnik predviđa da je UKCS obavezan o svim promjenama obavijestiti Univerzitet u Sarajevu.

“Univerzitet u Sarajevu nije primio informaciju od Univerzitetskog kliničkog centra Sarajevo da su nastale promjene u vezi s ispunjavanjem kriterija, na osnovu kojih je izdato rješenje o dodjeli naziva ‘univerzitetska bolnica’, kao ni od organizacionih jedinica Grupacije medicinskih nauka kojima je Univerzitetski klinički centar Sarajevo nastavna baza”, stoji u njihovom odgovoru.

Zakon o zdravstvenoj zaštiti za ovo kršenje predviđa i kazne. Navodi se da će novčanom kaznom u iznosu od 10.000 do 15.000 KM biti kažnjena ona ustanova “koja nosi status univerzitetske a ne ispunjava uvjete za to”.

Medicinski fakultet i Univerzitetski klinički centar u Sarajevu niti nakon nekoliko upita BIRN-a BiH nisu odgovorili na pitanja o ispunjavanju uslova za naziv “univerzitetski”. Naredna, redovna kontrola da li Klinički centar ispunjava univerzitetske uslove bit će 2020. godine.